کینز و هایک

قسمتی از کتاب کینز و هایک:

پدرش، آگوست، پزشک و مُدرس پاره‌وقت دانشگاه بود که هرگز بر احساس شکستش در دست‌نیافتن به موقعیت یک استاد تمام‌وقت غلبه نکرد. او با تدریس پاره‌وقت در رشتهٔ گیاه‌شناسی در دانشگاه وین خودش را تسلی می‌داد. همانند خاندان کینز، دانشگاه در خانوادهٔ هایک نفوذ داشت. پدر آگوست، گوستاو، معلم علوم طبیعی دبیرستان بود و پدرخوانده‌اش، فرانز فون جوراشک، یکی از مشهورترین اقتصاددانان اتریش بود. جاه‌طلبی عقیم‌ماندهٔ آگوست ظاهراً به فردریش منتقل شده بود. با این هدف وارد خدمت نظامی شد که هر چه زودتر با ایجاد صلح، مدرس دانشگاه شود. به‌یاد می‌آورد که «من بدون هیچ برداشت روشنی از کاری که می‌خواستم انجام دهم، با این ایده بزرگ شدم که چیزی بالاتر از این در زندگی نیست که استاد دانشگاه بشوی. … حتی فکر می‌کردم روان‌پزشک شوم.»

برخلاف کینز که در تحصیلاتش پیشرفت می‌کرد، هایک دانش‌آموزی ضعیف بود که دو بار از مدرسه اخراج شد. به قراری که خودش اعتراف می‌کند: «به دلیل اینکه با معلمانم مشکلاتی داشتم. آنها از ترکیب توانایی آشکار و تنبلی و فقدان علاقه‌ای که من نشان می‌دادم خشمگین می‌شدند، اخراج شدم … مرتباً تکالیفم را انجام نمی‌دادم و در این فکر بودم که با نمرهٔ ناپلئونی قبول شوم.» هایک با آرامش‌خاطر زیاد کشف کرد که هوش عادی‌اش او را در کنار بهترین افسران هم‌کلاسی‌اش قرار می‌دهد. وی به‌خاطر می‌آورد: «در پرتو فقدان هرگونه شایستگی طبیعی خاص و حتی در پرتو یک خام‌دستی مشخص، در میان فهرست پنج یا شش نفره از میان هفتاد یا هشتاد نفر از دانشجویان دانشکدهٔ افسری قرار گرفتم.»

تا زمان تکمیل دورهٔ آموزشی او، جنگ وارد سال آخر شد که هایک آن سال را در مرز ایتالیا در نقش افسر مخابرات گذراند. زندگی او دست‌کم چهار بار درمعرض خطر قرار گرفت. یک‌بار خمپاره جمجمهٔ سرش را شکست. یک‌بار دیگر، بی‌مقدمه با تفنگ به یک ماشین یوگوسلاو هجوم برد که به‌شکلی مضحک آن را چون «یک تجربهٔ ناخوش‌آیند» توصیف می‌کرد. تقریباً خودش را دار زد وقتی چتر نجاتش را بیرون از یک بالون دیدبانی باز می‌کرد و هنوز گوشی تلفن دستش بود و در یک هواپیمای دیدبانی بود که یک جنگندهٔ ایتالیایی به آن حمله کرد.