نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری
درباره نویسنده عبدالحسین آذرنگ:
عبدالحسین آذرنگ نویسنده کتاب نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری، (زادهٔ ۱۵ آذر ۱۳۲۵ در کرمانشاه)، نویسنده، پژوهشگر، مترجم، ویراستار، مدرس، دانشنامه‌نگار و عضو شورای علمی دانشنامۀ ایران است. او در ۱۵ آذرماه ۱۳۲۵ در محلۀ چهارراه اجاق کرمانشاه به دنیا آمد. دورۀ ابتدایی را در دبستان کورش و دورۀ متوسطه را در دبیرستان کزازی به پایان برد. در دانشکده‌های ادبیات و علوم انسانی دانشگاه‌های شیراز و اصفهان، و در دانشکدۀ علوم تربیتی دانشگاه تهران در رشته‌های اقتصاد، تاریخ، دانش‌شناسی و علم اطلاعات تحصیل کرد و دورههایی را در زمینۀ نویسندگی و نشر در خارج از کشور گذراند.
از ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ در موسسۀ انتشارات فرانکلین، و از ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۰ در موسسۀ تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی به کار اشتغال داشت و مدتی هم مدیر انتخابی مرکز مدارک علمی در همان موسسه بود. از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ به ترجمه و ویرایش کتاب اشتغال ورزید و از ۱۳۶۳ به جمع دانشنامه‌نگاران پیوست. او از آن سال تا این زمان (۱۳۹۸) به دانشنامهنگاری ادامه داده، هم‌اکنون مدیر بخش مفاهیم جدید و تاریخ معاصر در دانشنامۀ ایران است، و وظایف مدیریت بخش علمی، تحقیق، تألیف، ترجمه و ویرایش مقاله‌های دانشنامهای و نیز تربیت پژوهشگر برای نگارش مقاله‌های دانشنامهای را بر عهده دارد.
آذرنگ در کنار اشتغالات و مسئولیت‌هایش، از ۱۳۷۰ تا کنون به صورت پاره‌وقت تدریس هم کرده‌است. مباحث تاریخ تمدن، چاپ و نشر، ویرایش و دانشنامهنگاری را به تناوب در دانشگاه آزاد، دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی، مرکز نشر دانشگاهی، اتحادیۀ ناشران و نیز در چند دانشنامه درس داده است.
آذرنگ صاحب یک دختر (ماندانا آذرنگ) و دو نوۀ دختری است. او همچنین کوهنورد و شناگر است، بیش از ۵۰ سال تا این زمان (۱۳۹۸) سابقۀ کوهنوردی دارد و به قله‌های بسیاری صعود کرده‌است.
درباره کتاب نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری:
کتاب «نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری» از پانزده مقاله و یک گفتگوی بلند تشکیل شده است. چند مقالۀ کتاب تازه است و بازچاپ مقاله‌های دیگر در این کتاب با تجدیدنظر، تغییرات، اصلاحات و تکمله‌هایی همراه است. مباحث نشر و ویراستاری به‌سرعت دستخوش تغییر است. فناوری‌های تازه‌ای که به این حوزه راه یافته، از جمله عامل‌های اصلی تغییر و تحول است؛ از این‌رو تجدیدنظر در مطالب مربوط به اینگونه مباحث و روزآمدکردن آنها اجتناب‌ناپذیر است.
مقاله نخست این کتاب مخاطب را با مرزی جداکننده آشنا می‌کند که دو شاخه اصلی ویرایش را از هم جدا می‌کند، شاخه‌ای که به‌طور مستقیم به نشر ارتباط دارد و به‌ویژه هدایتکننده نشر اثرآفرین و اداره کننده فعالیت انتشاراتی است و شاخه دیگری که به کتاب مربوط می‌شود، گونههای متنوعی دارد و برخی در کشور ما ناشناخته مانده‌اند و اطلاعات مرتبط با آنها در منابع منتشر شده و موجود فارسی دیده نمی‌شود.
به اعتقاد آذرنگ علت اینکه ویراستاران تازه‌کار یا دانشجویان ویراستاری ما در تعریف قلمرو ویراستاری با مشکل روبه‌رو می‌شوند پیش‌پنداری است که از نشر توسعه‌نیافته دارند و آن را به همه نشرها در سراسر جهان تعمیم می‌دهند.
ویراستاری و ویرایش هر دو به یک معناست. در این کتاب هر دو به کار رفته است. تفاوت کاربرد آنها جز در حالت‌های ترکیبی، اقتضای جمله، آهنگ و موسیقی واژه در جمله و در ترکیب نیست. برخی ترکیب‌ها با ویرایش ممکن یا مستحسن است و برخی با ویراستاری اما در این کتاب از واژه ویراستار و ویراستاری بیشتر استفاده شده است نه از واژه‌های ویرایشگر و ویرایشگری.
دیگر مقاله‌های کتاب نیز به بیان تعریف‌های ویرایش و ویراستاران، تبیین ویرایش ساختاری و محتوایی و ویرایش تکوینی، روشن کردن هدف از ویرایش، ویرایش از دیدگاه نشر و ناشران، نشر و ویرایش از دیدگاه صاحب‌نظران ژاپنی، انگلیسی و استرالیایی، نگاه فراخ به ویرایش، آسیب‌شناسی ویرایش در ایران، ناکافی‌بودن تعداد ویراستاران ادبی کشور، انسجام در عرصه ویراستاری و تاریخ تطور ویرایش در ایران اختصاص دارند.
گفت‌وگوی مفصل پایان کتاب نیز گزیده و دستچینی از چند مصاحبه مطبوعاتی درباره ویراستاری و ویراستاران و جنبه‌های مختلف آن و نیز محصول چندین نشست گفت‌وگو و پرسش و پاسخ با دانشجویان دوره‌های نشر و ویراستاری است.
قسمتی از کتاب نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری:
«ویراستاری» و «ویرایش» هر دو به یک معناست. در این کتاب هر دو به کار رفته است. تفاوت کاربرد آنها جز در حالت‌های ترکیبی، اقتضای جمله، آهنگ و موسیقی واژه در جمله و در ترکیب نیست. برخی ترکیب‌ها با «ویرایش» ممکن یا مستحسن است و برخی با «ویراستاری»؛ اما در این کتاب از واژۀ «ویراستار» و «ویراستاری» بیشتر استفاده شده است.
ویرایش/ ویراستاری کتاب از زیرشاخه‌های نشر کتاب است. نشر در سدۀ نوزدهم میلادی در بعضی کشورهای غربی مانند انگلستان و فرانسه و پس از جنگ جهانی اول و دوم در سدۀ بیستم، به‌ویژه در آمریکا گسترش و توسعۀ بی‌مانندی یافت. شرکت‌های انتشاراتی بسیاری با سرمایه‌های هنگفت تأسیس شدند که شماری از آنها سهام خود را در بازار بورس به خریداران می‌فروختند و هنوز هم این روند ادامه دارد. در نتیجه سرمایه‌گذاران برای ادارۀ امور نشر و واگذارکردن مسئولیت مدیریت و بخش‌های مختلف فعالیت گستردۀ انتشاراتی، کسانی را به خدمت گرفتند و می‌گیرند که به آنها «ادیتور» (= ویراستار/ ویرایشگر) می‌گویند.
کسی که مؤسسۀ انتشاراتی را اداره کند، به او «ویراستار مدیر» می‌گویند. کسی که بخش ویراستاری را اداره کند و شماری ویراستار زیرنظر او کار کنند «سرویراستار» نامیده می‌شود. کسی که مسئولیت تدوین و انتشار مجموعه‌ای از کتاب‌ها را بر عهده داشته باشد، «ویراستار مجموعه» است. بنابراین ویراستار در مؤسسۀ انتشاراتی فرنگی نامی عمومی است که به نیروهای فنی مراحل مختلف تولید کتاب اطلاق می‌شود.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.