به زبان آدمیزاد

به زبان آدمیزاد

درباره نویسنده رضا بهاری:

رضا بهاری نویسنده کتاب به زبان آدمیزاد، رضا بهاری متولد سال 1330، نویسنده ایرانی می باشد.

درباره کتاب ‌به زبان آدمیزاد:

چاپ اول این کتابچه ( ۱۳۸۲ ) گزارشی بود از جلسات کارگاهی که درباره درست نویسی نوشته‌های اداری برای کارشناسان معاونت پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری برگزار شده بود. قرار بود این گزارش به صورت جزوه ای برای مصرف داخلی وزارتخانه تولید شود، نه الزاماً در قالب کتاب. با این همه “مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور”، که وابسته به وزارت علوم است و بعضی امور انتشاراتی این وزارتخانه را هم به عهده دارد، آن را به صورت کتاب کوچکی در شمارگان نسبتاً زیادی چاپ کرد؛ بیشتر نسخه‌های کتاب به همکاران وزارتخانه در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی اهدا شد و باقی‌اش هم جز در کتابفروشی ناآشنای خود ِ این موسسه در هیچ جای دیگری برای فروش عرضه نشد. چنین بود که به زبانِ آدمیزاد، بی‌آنکه تحفه‌ای باشد، نایاب شد و احتمالاً بسیاری از علاقه‌مندانِِ این مقولات از انتشار آن بی‌خبر ماندند.

در این چندسال، عده‌ای از اهل فن که به هر ترتیب فرصت مطالعه یا مشاهده کتاب را پیدا کرده بودند درباره آن نظرشان را به من گفتند یا برایم نوشتند. خوشبختانه این نظر ها عموماً حاکی از مفید بودن نوع کار و ترغیب به چاپ دوباره کتاب بود؛ خیلی از نظردهندگان سبک و لحن کارگاهی کتاب را پسندیده بودند و می‌گفتند که این کار به علت همین تنوع و تفاوت ممکن است برای مخاطبان بیشتری، بخصوص مخاطبانِ جوان تر، آموزنده و اثرگذار باشد. در مقابل جالب است که کسان دیگری هم، البته به تعداد نسبی بسیار کمتر، درست به خاطر همین لحن غیررسمی گفتاری و خودمانی کتاب، به آن ایراد می‌گرفتند؛ می‌گفتند در کتابی که مدعی ترویج درست نویسی است باید همه موازین ادبی و ادبیاتی را رعایت کرد و لابد منظورشان این بود که مقوله زبان و نگارش جای شوخی و “سبک سری” نیست.

قسمتی از کتاب ‌به زبان آدمیزاد:

کلیشه نویسی، درازنویسی، بیهوده‌نویسی، و در یک کلام شلخته‌نگاری سال‌هاست که در نوشته‌های اداری ما جا خوش کرده است و ظاهرا به این راحتی‌ها بیرون رفتنی نیست. شلخته نگاری البته منحصر به نثر اداری نیست و دامنه بسیار وسیع‌تری دارد. این پدیده، در مفهوم کلی‌اش، گاهی دامن مطبوعات و رسانه‌های جمعی و حتی کتابهای درسی را هم می‌گیرد. اما هدف این کارگاه عمدتا بررسی مشکلات نوشته‌های اداری و رسانه‌ای است. منظور از نوشته یا نامه اداری، هر نوشته‌ای است که میان سازمان‌ها و مؤسسات یا میان مؤسسات و افراد مبادله می‌شود. نامه اداری در قالب‌های متفاوتی – نام‌های برای یک نفر، بخشنامه‌ای خطاب به کل کارمندان، اطلاعیه‌ای برای آگاهی عموم، صورت جلسه، دعوت‌نامه، یا گزارش – نوشته می‌شود. به این ترتیب مثلا دعوت نامه‌ای که مدیر مدرسه‌ای برای والدین دانش آموزان می‌نویسد، یا اطلاعیه‌ای که سازمانی در روزنامه‌ها چاپ می‌کند، نوعی نوشته اداری است.

قبل از هر چیز لازم است تأکید کنیم که این کارگاه هیچ ربطی به آموزش‌های عتيقه سنتی، از قبيل “اصول و فنون یا آیین نگارش اداری” ندارد. در واقع شاید یک کمی هم ضد آنها باشد.