عناصر داستان

عناصر داستان

درباره نویسنده جمال میرصادقی:
جمال میرصادقی (زاده ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۲) نویسنده ایرانی است. او دانش‌آموختهٔ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است و تا کنون بیش از 40 جلد کتاب، رمان، داستان بلند و نقد ادبی و مجموعه مقالات، از او منتشر شده‌است.
جمال میرصادقی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۲ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. فارغ‌التحصیل دانشکده ادبیات و علوم انسانی از دانشگاه تهران در رشته ادبیات فارسی است. جمال میرصادقی مشاغل گوناگونی داشته‌است. کارگری، معلمی، کتابدار دانشسرای تربیت معلم، کارشناس آزمون سازی در سازمان امور اداری و استخدامی کشور، مسوول اسناد قدیمی در سازمان اسناد ملی ایران و مدرس دانشگاه در رشته ادبیات و ادبیات داستانی. در دوره دراز کار نویسندگی، داستان‌های کوتاه و بلند بسیار و ده رمان نوشته‌است که برخی از آن‌ها به زبان‌های آلمانی، انگلیسی، ارمنی، ایتالیایی، روسی، رومانیایی، عبری، عربی، مجاری، هندو، اردو و چینی ترجمه شده‌اند.
جمال میر صادقی نویسنده بزرگی است که کمتر در محافل و مجالس ادبی – فرهنگی دیده شده. وی از سنین نوجوانی شروع به نوشتن کرده‌است و اولین داستانش در سال ۳۷ در مسابقه مجله سخن که پرویز ناتل خانلری آن را منتشر می‌کرد، برنده و چاپ شد. اولین مجموعه داستان او با نام «شاهزاده خانم سبز چشم» در سال ۴۱ منتشر شده‌است. نام این کتاب در چاپ‌های بعدی به «مسافرهای شب» تغییر یافت. میرصادقی نویسنده تک رویی است که معمولاً آرام و بی سر و صدا به کار خود می‌پردازد. در سال‌های دور جلال آل احمد و ابراهیم گلستان از منتقدان سرسخت او بودند. او چند سالی است که دیگرعضو کانون نویسندگان نیست. میرصادقی ۲۸ کتاب در زمینه داستان کوتاه، رمان و پژوهش ادبی منتشر کرده‌است. فیلم زندگی جمال میرصادقی به نام «چراغ‌ها» توسط علی زارع قنات نوی ساخته شده‌است.

درباره کتاب عناصر داستان:
کتاب «عناصر داستان» از ابراز و نیازمندی‌های داستان‌نویسان همچون «پیرنگ»، «عمل داستانی»، «لحن»، «فضا و رنگ»، «حقیقت مانند»،… سخن می‌گوید. تدوین این کتاب ضروری است، چراکه نویسندگان بزرگ در شاهکارهای خود به عناصر داستان توجه بسیار داشته‌اند و تا حدامکان از قواعد و ضوابط آن‌ها پیروی کرده‌اند. آموختن این فنون راه نویسنده را برای آفریدن اثری بی‌عیب و نقص‌تر هموار می‌کند. اگر نویسنده بدون اطلاع از این فنون کار داستان‌نویسی را شروع کند، اگر پیشرفت کارش متوقف نشود حتما کند خواهد شد.
در این کتاب دو مبحث «موضوع و زاویه‌ی دید» نیز آمده است. داستان‌هایی از پیش‌کسوت‌های داستان‌نویسی ایران و در چند مورد از نویسندگان متأخر معاصر نمونه‌های کوتاه و بلندی آمده تا اعتبار و شایستگی آن‌ها شناخته شود و کتاب چهر‌ه‌ای ایرانی پیدا کند. در «عناصر داستان» کوشیده شده است تا حد امکان به بررسی و شناخت ادبیات تخیلی پرداخته شود؛ البته در این کتاب بیشتر تأکید بر ادبیات داستانی است؛ یعنی به آثاری که جنبه‌ی روایتی دارد، بیشتر پرداخته شده، اما عناصری که برای ادبیات داستانی عنوان شده، اغلب دربرگیرنده‌ی بخش دیگر ادبیات تخیلی یعنی ادبیات نمایشی نیز می شود.
از نظر جمال میرصادقی شاهکار نویسندگان امروز، نشان می‌دهد که نویسندگان آن‌ها بر جنبه‌های فنی کار خودشان کاملاْ وقوف داشته‌اند و از این رهگذر است که آثارشان مصداق‌های خوبی برای کاربرد اصول داستان‌نویسی امروزی به‌شمار می‌رود. فراگیری فنون داستان‌نویسی در نقد ادبی نیز به‌کار می‌آید و ادبیات داستانی بر پایه‌ی ضابطه‌ی علمی مورد سنجش قرار می‌گیرد و ارزیابی آثار ضابطه و قاعده‌ای پیدا می‌کند. قضاوت‌ها و داوری‌ها دیگر بر اساس سلیقه و ذوق شخصی صورت نمی‌گیرد. مطالعه‌ی این کتاب برای نویسندگان تازه‌کار و نقادان ادبی و علاقه‌مندان به این حوزه توصیه می‌شود.

قسمتی از کتاب عناصر داستان:
ادبیات داستانی در معنای جامع آن به هر روایتی که خصلت ساختگی و ابداعی آن بر جنبه‌ی تاریخی و واقعیتش غلبه کند ابلاغ می‌شود؛ از این رو، ظاهرا باید همه‌ی انواع خلاقه‌ی ادبی را در بر بگیرد، اما در عرف نقد امروز به آثار روایتی منثور ادبیات داستانی می‌گویند.
«ادبیات داستانی» بخشی از ادبیات تخیلی است و تفاوت عمده‌ی آن‌ها با هم در این است که ادبیات داستانی همه‌ی انواع آثار داستانی روایتی منثور را در برمی‌گیرد، خواه این انواع از خصوصیت شکوهمندی ادبیات تخیلی برخوردار باشد، خواه نباشد، یعنی هر اثر روایتی منثور خلاقه‌ای که با دنیای واقعی ارتباط معنی‌داری داشته باشد در حوزه‌ی ادبیات داستانی قرار می‌گیرد. ادبیات داستانی شامل قصه، رمان، داستان کوتاه، آثار وابسته به آن‌هاست و انواع ادبی یونان باستان یعنی آثار حماسی، غنایی، نمایشی و تعلمی را در برنمی‌گیرد.