حکومت تزار و محمدعلی میرزا
درباره مترجم شرف الدین میرزا قهرمانی:
شرف الدین میرزا قهرمانی مترجم کتاب حکومت تزار و محمدعلی میرزا، (۱۲۷۹–۱۳۲۱) نویسنده، مترجم، فرهنگ‌نویس و نظامی اهل ایران بود. وی در ۱۲۷۹ در تهران زاده شد. پدرش کیومرث میرزا عمیدالدوله بود. وی پس از آموزش‌های دبستان و دبیرستان، به آموزشگاه سن لوئی و سپس دارالفنون رفت و پس از آن در «مدرسهٔ نظام» به افسری رسید. در سال‌های پایانیِ سدهٔ سیزدهم خورشیدی (۱۲۹۷–۱۲۹۹)، در آتریاد همدان بود و به همراه رضاخان، کودتای سوم اسفند را انجام داد. در ۱۳۰۳، با درجهٔ ستوان یکمی برای آموزش خلبانی به شوروی رفت و پس از آموزش، با یک فروند هواپیمای خریداری‌شده به ایران بازگشت.
شرف‌الدین قهرمانی در ۱۳۱۹ با درجهٔ سرهنگی به «جانشینی اداری» نیروی هوایی گماشته شد و در ۲۱ آذر ۱۳۲۱ به فرماندهی نیروی هوایی برگزیده شد. در ۲۸ دی ماه ۱۳۲۱، به فراخوان انگلیسی‌ها برای بازدید از پایگاه حبانیه و چگونگی جبههٔ مصر به عراق رفت. پرواز از مهرآباد برخاست؛ ولی شوربختانه پس از ساعتی از روی بدی هوا سرنگون شد و وی تنها پس از ۳۷ روز فرماندهی بر نیروی هوایی کشته شد. طی مراسمی رسمی، جنازهٔ وی تشییع و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.
درباره کتاب حکومت تزار و محمدعلی میرزا:
کتاب حکومت تزار و محمدعلی میرزا از انتشارات خانه فرهنگ و هنر مان سفرنامه‌ای است به یکی از حساس‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران یعنی به «توپ بستن مجلس شورای ملی» در تاریخ دوم تیرماه ۱۲۸۷ش و وقایع آن روزگار از نگاهِ خاصِ شخصیتی مرموز و نکته‌سنج با نام «ن. پ. مامونتوف» اشاره دارد. اینکه او دقیقاً که بوده و چرا در تمام مجالس و رویدادهای حساس حضور داشته، روشن نیست. اشارات او آن‌قدر جذاب است که کتاب را به یکی از خواندنی‌ترین سفرنامه‌های عصر قاجار بدل کرده که علاوه‌بر ارائۀ اطلاعات مهم سیاسی و فرهنگی از زاویۀ دید یک فرد روس، نکات ظریفی از ساختار حکومتی و نظامیِ روزهای پُرآشوبِ سلطنت محمدعلی‌شاه را نیز بیان می‌کند که به‌حق باید بیشترِ این اعتبار را به ترجمۀ روان و شیوای اثر اختصاص داد.
سفر نویسنده از طریق دریای خزر به انزلی و رشت و ورود و اقامتش در تهران آن دوره، شاه و حکومت ایران، زندگی و زمانه محمدعلی شاه و ولیعهدش احمد میرزا، قوای مسلح ایران، نقش لیاخوف و شاپشال در امور نظامی و حمله به مجلس، چگونگی شکل‌گیری بریگارد قزاق و نقش آن در سامان‌دهی قوای نظامی و قدرت قزاق‌ها در امور سیاسی و اجتماعی ایران، جریان انقلابی در ایران، انقلابیون مشروطه‌خواه و جایگاه افراد عدالت‌خواهی همچون جهانگیرخان صوراسرافیل و ملک‌المتکلمین و چگونگی اعدام آنها.
شرح دقیق و با جزئیات فراوان از مصادمات خونین در میدان بهارستان از چند روز قبل تا چند روز بعد از حادثه، ذکر ریز اتفاقات قبل از جنگ در خیابان‌های در تهران، شرفیابی نویسنده و معرفی او به حضور محمدعلی شاه و بازگشت او به روسیه از نکاتی است که در کتاب حکومت تزار و محمدعلی میرزا به آنها اشاره شده است. همچنین باید به بخش‌های ظریفی که مترجم در حواشی متن آورده نیز توجه نمود. او با هوشمندی خاصی به نقد و یا توضیح حقیقی مطالبی که مامونتوف ذکر کرده، پرداخته است.
قسمتی از کتاب حکومت تزار و محمدعلی میرزا:
پس از اتاق‌های خفه کننده قطار آهن و گرمای بادکوبه با بوی نفت و دود آن، استنشاق هوای آزاد دریا آن هم روی عرشه کشتی فوز عظیمی است. پس از نیم ساعت ما به اتاق درجه اول کشتی وارد شدیم مسافر زیادی نیست و عبارتند از سه خانواده ارمنی که به لنکران می‌روند و چهار نفر صاحب منصب که عازم پیله سوار هستند و یک نفر مأمور گمرک آستارا. عده مزبور جزو اشراف کشتی محسوب می‌گردند.
برعکس بیرون کشتی که درجۀ سوم محسوب می‌شود، جمعیت زیادی است. صدها ایرانی و تاتار با زن‌های روبسته و بچه از بادکوبه به خانه‌های خود برمی‌گردند. آدم‌ها و لنگه بارها طوری با هم مخلوط شده‌اند که رونده باید با چراغ الکتریکی راه خود را روشن سازد تا کسی را میان بارها لگد نکند.
صدای ناکوک پیانو و گفت وگوی ارامنه به لهجۀ ارمنی و زبان فرانسه و روسی دست و پا شکسته و مخلوط از اتاق شنیده می‌شود. من مجدداً به عرشه کشتی رفتم. دریای بی‌پایان در روشنایی ماه از یک طرف و ستاره‌های درخشان آسمان از طرف دیگر عظمت طبیعت را آشکار می‌ساخت. سپیده دم صدای افتادن چمدان بزرگی از بالا من و همسایه‌ام شاهزاده قاجار را بیدار کرد. صاحب چمدان پوزش می‌طلبید و در حالی که اشیا خود را جمع آوری میکرد به من گفت:
«به زودی به لنکران می‌رسیم و شش ساعت در آنجا منتظر خواهیم ماند. شما مایل نیستید به ساحل بروید؟»
من گفتم:
«آنجا چه چیز تماشایی دارد؟»
جواب داد:
«به شما چطور بگویم، چیز فوق العاده ندارد مع ذلک تماشایش بد نیست. روس‌های مقیم اینجا تقریباً در منطقه حاره هستند.»
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.