تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل

درباره نویسنده اریک برن:

اریک برن (Eric Berne) نویسنده کتاب ارتباط بدون خشونت،‏ (۱۰ می۱۹۱۰ – ۱۵ ژوئیه ۱۹۷۰) روانپزشک آمریکایی کانادایی است. او به عنوان مبدع تحلیل رفتار متقابل شهرت دارد.

اریک در ۱۰ می ۱۹۱۰ در مونترال کانادا متولد شد. اسم کاملش اریک لنارد برنشتاین بود. او و خواهرش گریس که ۵ سال از او کوچکتر بود فرزندان یک زوج پزشک – نویسنده به نام‌های دیوید و سارا گوردون برنشتاین بودند. پدر در سال ۱۹۲۱ از دنیا رفت و فرزندان با مادرشان بزرگ شدند. اریک به دانشگاه مک گیل رفت و در سال ۱۹۳۱ فارغ التحصیل شد. زمانی که در مک گیل مشغول به تحصیل بود مطالبی را با نام مستعار برای چند روزنامه دانشجویی می‌نوشت. او روانپزشکی را در دانشگاه ییل و تحت نظر پاول فدرن شروع و در سال ۱۹۳۸ به اتمام رسانید. او در سال ۱۹۳۹ به شهروندی آمریکا در آمد.

در سال ۱۹۴۳ نامش را به اریک برن تغییر داد. او هم چنان به نوشتن مقاله با نام مستعار ادامه می‌داد. تحصیلاتش به واسطه شروع جنگ جهانی دوم قطع شد. دوره سربازی را در قسمت پزشکی ارتش بود که در سال ۱۹۴۵ به اتمام رسید.

اریک برن ۳ بار ازدواج کرد. اولین همسرش الینور مک رائه بود. آنها در سال ۱۹۴۲ ازدواج کردند، صاحب ۲ فرزند شدند و در سال ۱۹۴۵ جدا شدند. در سال ۱۹۴۹ اریک با دوروتی دی مس وی که او نیز از ازدواج قبلی اش صاحب ۲ فرزند بود، ازدواج کرد که این ازدواج در سال ۱۹۶۴ به جدایی منجر شد. پس از رسیدن به شهرت، اریک برای سومین بار و این بار با زنی به نام توره پترسون ازدواج کرد که این ازدواج نیز دیری نپایید و این دو در سال ۱۹۷۰ از یکدیگر طلاق گرفتند. اریک برن در ۱۵ ژوئیه ۱۹۷۰ بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت.

پس از جنگ، اریک تحصیلات خود را زیر نظر اریک اریکسون در موسسه روانکاوی سن فرانسیسکو از سر گرفت و در بیمارستان هم کار می‌کرد. علاوه بر نوشتن مقالات تخصصی روانکاوی، در سال ۱۹۴۷ کتاب «ذهن در رفتار» را منتشر کرد. او هم چنین به گروه درمانگران در چند بیمارستان سن فرانسیسکو پیوست.

به گفتهٔ اریک برن «بازی‌ها» عبارت‌اند از: یک سلسله مراوده‌ها که بین افراد و برای ارتباط برقرار کردن به کار می‌روند. تمام اعمال متقابل انسان‌ها طبق بازی‌های مرسوم و آدابی که از دل این بازی‌ها بیرون آمده، انجام می‌شود و اصولاً می‌توان گفت تمام رفتارهای اجتماعی و گاهی خصوصی انسان‌ها، بازی است.

درباره کتاب تحلیل رفتار متقابل:

این کتاب یکی از کتاب‌های همگانی جلسات خصوصی و گروه‌درمانی است برای درمان اختلالات روانی و هیجانی و شخصیتی. کارآمدیِ این متن را در این حد دانسته‌اند که از نخستین جلسات بر اشخاص تأثیر می‌گذارند و این تأثیر در تمام مدت درمان افزایش می‌یابد. شاید به این دلیل که این نظریه ــ یعنی «تحلیل ساخت» و «تحلیل رفتار متقابل» نظریه‌ای‌ست منظم و استوار که شخصیت و پویایی‌های اجتماعی نشأت گرفته و به‌آسانی قابل درک است و بر اکثر بیماران روانی قابل تطبیق است.

این نظریه جایگزین روش‌های سنتی روان‌درمانی است. روش‌های سنتی دو گونه‌اند: آنها که شامل پیشنهاد دادن و اطمینان مجدد بخشیدن و سایر اعمال والدانه است؛ و گونهٔ دیگر، طرز عمل «عقلانی» بر اساس رویارویی با مسئله و توجیه و تفسیر معنای آن، مانند روش‌های بدون درمان «بدون رهنمود» و روانکاوی. نویسنده معتقد است که روش «والدانه» این ایراد را دارد که درمانگر چنان با رؤساها و خیالات قدیمی بیمار درگیر می‌شود که اکثراً در درازمدت کنترل وضعیت را از دست می‌دهد، و دست‌آخر، خود را متعجب و مأیوس می‌یابد. روش‌های «عقلانی» را نیز بسیار زمان‌بر می‌داند و این خطر را هم محتمل تلقی می‌کند که طولانی‌بودن دورهٔ درمان ممکن است برای نزدیکان بیمار خطرساز باشد؛ ممکن است اثرات ناگواری بر روند رشد شخصیت کودکان بگذارد.

اما روش «ساختاری ــ رفتار متقابل» کمک می‌کند که این مشکلات را پشت سر بگذاریم. از آنجا که این روش کمک می‌کند که توانایی بیمار برای تحمل و مهار هیجاناتش به‌سرعت افزایش پیدا کند و بتواند اعمال خودش را محدود کند، بسیاری از امتیازات روش «والدانه» را هم داراست. و از آنجا که درمانگر در این روش کاملاً از عناصر قدیمی‌شدهٔ شخصیت بیمار آگاه می‌شود، امتیازهای روش «عقلانی» را هم حفظ می‌کند. این روش بارها و سال‌ها بر بسیاری از بیماران مؤثر بوده است. یکی دیگر از مهمترین ویژگی‌های این روش روان‌درمانی این است که به‌راحتی می‌توان آموزشش داد و آموختش.

روند و رویهٔ این درمان نیز به‌وضوح مشخص است و درمانگر و درمان‌شونده در طی درمان می‌توانند بگویند درمان دقیقاً در چه وضعیت و مرحله‌ای قرار دارد و این پیشرفت‌های حاصله و مشکلات باقی‌مانده را مشخص می‌کند. اصطلاحات این روش و فهم آنها نیز ساده است و کمک می‌کند که هم درمانگر هم درمان‌شونده بتوانند تصور دقیق و روشنی از لایه‌های مختلف درمان داشته باشند.

همهٔ اینها و تاریخچهٔ درخشان این روش در درمان بیماران دست به دست هم داده‌اند تا این کتاب را که مظهر نوشتاریِ این روش درمان است به یکی از مهمترین متون تاریخ روان‌درمانی تبدیل کنند. اگر پرستارید، اگر مدیر اداره‌اید، اگر کارمندید، اگر معلم‌اید، اگر راننده‌اید، در هر صنفی که هستید، می‌توانید از این کتاب برای فهم مشکلات و درمان خودتان و همکارانتان بهرهٔ فراوان ببرید.

قسمتی از کتاب تحلیل رفتار متقابل: