اندیشه‌ی البرز

قسمتی از کتاب اندیشه‌ی البرز:

محمدعلی مجتهدی در سال ۱۲۸۷ در لاهیجان به دنیا آمد. نام پدرش میرزا محمود بود و نام مادرش مولود خانم. پدربزرگش نیز میرزا حسن مجتهد نام داشت که در نجف اشرف در فقه و اصول به درجه‌ی اجتهاد رسیده بود و نام خانوادگی مجتهدی به این علت است. «میرزا حسن مجتهد سه پسر و یک دختر داشت. نام پسر بزرگ تر احمد بود و نام پدرم محمود و سومی از زن دیگر به نام یحیی که شناسنامه‌اش را فريد مجتهدی گرفته بود.»

میرزا محمود، معروف به محمود میراب، در لاهیجان مسئول تقسیم آب در مزارع برنج و باغ‌های چای بود. سر میرآب بود و ملک و مزرعه‌ای هم داشت، با خط و ربط، منظم و منضبط و بسیار جدی. نظم و انضباط و جدیت و صورت مجتهدی شبیه پدر بود. .

میرزا حسن در نجف ازدواج کرده بود و نوادگان به مادر بزرگ خود می‌گفتند «خانم نجفی» و پدربزرگ را «حاجی مجتهد» خطاب می‌کردند. میرزا حسن، ضمن تحصیلات حوزوی، به نجوم نیز علاقه داشت و پس از مرگ اتاقی پر از وسایل نجوم آن روزگار، از قبیل انواع گره و دوربین و پرگار و گونیا، از او به جا مانده بود. «درست یاد دارم وقتی من کلاس ششم ابتدایی بودم، [خانم نجفی] یک جعبه‌ی پرگار و گونیای خیلی قشنگ به من داد که امروز نمی‌توان نظير آن جعبه‌ی پرگار و گونیا را کمتر از سیصد فرانک خرید. ضمنا کتابی خطی از تصاعد هندسی و غیر هندسی با خط خوب حاج مجتهد نوشته شده بود. او [آن] را هم به من داد.