کروکودیل (جهان نمایش 37)

«کروکویل» نمایشنامه‌ای است که با اقتباس از داستان کوتاهی به همین نام به قلم داستایفسکی خلق شده است. در سال ۱۸۶۵ فیودور داستایفسکی با داستان طنزآمیز کروکودیل جریان‌های غرب‌گرا و لیبرال روسیه را نقد می‌کند و طرفداران توسعه و ورود سرمایه از غرب را به سخره می‌گیرد.

کروکودیل داستان کارمندی است به نام ایوان ماتوئیچ که به‌زعم دوستش، راوی داستان، مرد بافرهنگی است. روزی ایوان به همراه همسرش و راوی به بازار می‌روند تا کروکودیلی را که برای نمایش گذاشته شده است، ببینند. کروکودیل ایوان را می‌بلعد. در کمال ناباوری، ایوان درون کروکودیل زنده و سالم می‌ماند. همان‌جا تصمیم می‌گیرد که برای رونق کسب‌وکار و پیشرفت کشور درون خزنده‌ی غول‌پیکر بماند!

باسدن نمایشنامه‌ی کروکودیل را در سال ۲۰۱۵، ۱۵۰ سال پس از داستایفسکی می‌نویسد. در اقتباس او، ایوان نه یک کارمند، بلکه هنرپیشه‌ای پراکنده‌کار و منتقد جدی تزار الکساندر دوم (امپراتور وقت روسیه) است. به باور ایوان، لغو نظام ارباب‌رعیتی باعث آزادی رعیت‌ها نشده، بلکه آن‌ها را به سمت غرب هل داده است. هنگامی‌که همراه با دوست صمیمی‌اش، زاک، از باغ‌وحشی در سنت‌پطرزبورگ دیدن می‌کند، کروکودیل او را می‌بلعد. این تازه شروع ماجرای ایوان است و روشن شدن چراغی در ذهن او.

نمایش‌نامه‌ی کروکودیل با زبانی طنزآمیز و خلق موقعیت‌های کمیک، جامعه‌ای را نقد می‌کند که پر است از افراد جاه‌طلب و پول‌دوست و حزب باد. ایوان، به‌تنهایی نمادی از همه‌ی این افراد است.