قانون طبیعی (مقدمهای بر فلسفه قانون)
درباره نویسنده الکساندر پسرن دانترو:
الکساندر پسرن دانترو (Alessandro Passerin d’Entrèves) نویسنده کتاب قانون طبیعی، (تورین ، 26 آوریل 1902 – 15 دسامبر 1985) فیلسوف و مورخ حقوق ایتالیایی بود. وی به دلیل تحصیلات خود در زمینه اندیشه سیاسی، به ویژه در قرون وسطی و اوایل دوران مدرن، و نظریه حقوق طبیعی مورد توجه قرار گرفت.
درباره کتاب قانون طبیعی:
کتاب قانون طبیعی: مقدمهای بر فلسفه قانون، که هنوز هم جز کتاب‌های کلاسیک موضوع شناخته می‌شود، برای اولین بار در سال ۱۹۵۱ در مجموعه «فلسفه » به ویراستاری پروفسور اشتفان کورنر توسط کتابخانه هاچینسون لندن چاپ و تا سال ۱۹۶۹ نُه بار تجدید چاپ شد.
در سال ۱۹۷۰ دانترو با افزودن سه مقاله ویرایش دوم کتاب را منتشر کرد.درسال ۱۹۹۴ حقوق نشر کتاب از انتشارات هاچینسون به انتشارات ترنس اکشن آمریکا واگذار شد. این ناشر با آوردن مقدمهای جدید توسط ندرمن آن را چاپ کرد.این انتشارات خود بعداً به انتشارات روتلچ پیوست.در سال ۲۰۱۷ رتلچ کتاب را باز نشر داد.ترجمه این کتاب از همین نسخه است که البته متن اصلی آن با نسخه ۱۹۷۰ تفاوتی ندارد.
برای کسی که با موضوع قانون، فلسفه قانون و ارتباط آن با اخلاق و فلسفه اخلاق آشنا نباشد، خواندن این کتاب کار آسانی نیست. بنابراین ما تلاش کرده‌ایم که در طول کتاب با افزوده‌هایی موضوع را تا آن‌جا که حجم کتاب اجازه می‌دهد وضوح ببخشیم و آشناتر سازیم.
بنا بر این قصد نداریم در این مقدمه با تفاسیر خودمان ذهن خواننده نا آشنا را منحرف سازیم.اما از تذکر یک نکته نمی توانیم در گذریم. و آن نکته این است که مؤلف در چندین جای کتاب (مثلاً صص ۶۹ و ۱۱۴) به ظهور انسان جدید و دنیای جدید اشاره می‌کند و چون این کتاب ماحصل سخنرانی او در دانشگاه است و مخاطبین‌اش استادان و دانشجویان، لزومی نمی‌بیند در مورد چگونگی این تغییر توضیح دهد.
اما برای خواننده عادی این سؤال باقی می‌ماند. اگر جسارت نباشد خوانندگانی را که با این انقلاب آشنا نیستند به کتابی که به تازگی از طرف همین ناشر چاپ شده است ارجاع می‌دهیم. پانوشت‌های مولف در قلاب شماره خورده و به آخر هر فصل رفته است تا در پانوشت جا برای درج معادل‌های لاتین، ارجاعات مؤلف و توضیحات اضافی مترجم باز شود. کتابنامه و منابع همانند اصل کتاب در پایان هر فصل آمده است. همه از آن مؤلف‌اند.
همان‌طور که همه می‌دانند در زبان فارسی قانون و حقوق مترادف هم استفاده می‌شود. این ترجمه هم مستثنی نیست ولی چون کتاب سیر تحول قانون طبیعی به حق طبیعی را نشان می‌دهد، تلاش شده است این دو از هم منفک شوند.
در تفکر غرب، آموزه قانون طبیعی شاید به همان اندازه خودانگاره قانون قدمت داشته باشد. جدانشدنی از مباحث اولیه یونانیان درباره nomos، یعنی قانونی که انسان گذاشته است یا همان عرف(convention)، آنها می‌دانستند که قانون یک ارتباط درونی با طبیعت (physis) دارد، طبیعت به معنای مشخصاً انسانی و در بعد کیهان‌شناختی وسیع‌تر. برای یونانیان مشکل عمده ارتباط درست طبیعت و قوانین انسان و روش‌های زندگی کردن بود.
آیا قانون مانع تحقق وجود واقعی انسان بود یا آن را ارتقاء می‌بخشید؟ ورای عرف‌ها و قانون‌گذاری مورد قبول اجتماعات، آیا امکان داشت که بشود معیارهای کلی مطلق رفتار انسان را احراز کرد؟این‌چنین سؤالاتی برمی‌انگیخت که طبق انگارۀ قانونِ طبیعت، ساخته‌شده به مثابه اصل رفتار قابل دسترس هر موجود عاقل، پاسخی صورت‌بندی شود.
علی‌رغم جاذبه دائم آن حتی تا اواخر قرن بیستم. تاریخ تفکر قانون طبیعی هرگز بی‌دردسر نبوده است. گروه آزادی از فلاسفه قانون که این روزها با مفهوم به اصطلاح «پوزیتیویست» قانون سروکار دارند به طرق مختلف میراث‌بر انتقاد همیشگی قانون طبیعت بوده‌اند که می‌توان رد آن را از جمله تا جرمی بنتام، توماس هابز، مارسیلۀ پادوایی، آگوستین قدیس و پروتاگوراس گرفت.
از بعد سیاسی ایده‌های قانون طبیعی را هم انقلابی هم ارتجاعی تعبیر کرده‌اند: ارتجاعی زیرا این ایده‌ها برای توجیه و حمایت از نارواداری فرهنگی و مذهبی، نژادپرستی، طبقه‌باوری، تبعیض جنسی و سایر نگرش‌هایی که به هیچ وجه کلی و یا لازم نبوده‌اند استخدام شده‌اند؛ انقلابی زیرا تعلیمات آن زمینه فسخ وفاداری از تیران‌ها و رژیم‌های توتالیتر در اعصار زیادی بوده و حتی به مقاومت خشن در برابر آنها تشویق کرده است، (دامنه آن از سیسرون و ژان اهل سالزبری تا جان لاک و اعلامیه استقلال و حقوق انسان کشیده شده است).
تردیدهای منتقدین قدیم و جدید هم‌چنان باقی است. آیا جاذبه قانون طبیعی در نتیجه انعطاف آزادکام یا ایدئولوژیک آن است؟ آیا از مطالعه نظریه قانون طبیعی می‌شود درس‌های اساسی و معتبر گرفت؟ در سال‌های اخیر، یکی از جدی‌ترین کوشش‌های غیرجزمی روبه‌رو شدن با چالش دفاع از قانون طبیعی، کتاب نسبتاً نازک مداد الکساندر (یا الساندورو) پسرن دانترو با عنوان قانون طبیعی: مقدمهای بر فلسفه قانون منتشر شده در سال ۱۹۵۱ است.
بعد از هشت چاپ جدید و انتشارِ ویرایش دوم آن در سال ۱۹۷۰، و هم‌چنین ترجمه به زبان‌های ایتالیایی و اسپانیایی، کتاب کوچک دانترو به عنوان اثری استاندارد در موضوع خودش در خدمت انسال فلاسفه و نظریه‌پردازان سیاسی، اجتماعی و حقوقی بوده است. گرچه سال‌هاست که چاپ نشده است، کتاب قانون طبیعی حتی امروز هم در بعضی از مؤسسات آموزشی جز دروس اجباری است. بدین‌سان، قانون طبیعی به علت ارزش فلسفی مداوم و نفوذی که در خلال نیمه دوم قرن بیستم بجا گذاشت، شایسته توجه است.
قسمتی از کتاب قانون طبیعی:
در میان موجودات تنها انسان است که به علت طبیعت خردمندانه اش دعوت می شود تا هوشمندانه و فعالانه در انتظام عقلانی جهان مشارکت کند. عقل ذات انسان و بارقه الهی پیش برنده او به سوی بزرگی است. «نور عقل طبیعی است» که ما را قادر به «تشخیص خیر از شر» می کند. انگاره نور عقل توماس قدیس بسیار مهم است و احتمالا به منافع افلاطونی و آگوستینی برمی گردد و هم چنین با انگاره قانون طبیعت همبستگی نزدیکی داشته است. گفته شده که توماس قدیس آموزه اشراق را که آگوستین قدیس از افلاطون گرفت عقلایی کرده است. او یقینا آن آموزه را به معنای اومانیستی و نه عرفانی استفاده می کند.
مقام و قدرت انسان به تفسیری از زندگی که به درستی آن را «اومانیسم مسیحی» توصیف کرده اند، سوق یافت. تصور می شود که انسان جایگاه ویژه ای در هستی دارد. او هم زمان تحت تسلط خداوند و هم-کار اوست، موضعی که دانته- در این نکته یک تومیست موجه- آن را با افق مقایسه کرد، «که در میانه است، بین دو اقلیم». انسان در دو جهان سهیم است؛ از این رو قانون طبیعت اش شامل کیفیاتی ست مشترک با تمام موجودات مخلوق دیگر و آن هایی که مشخصا متعلق به سرشت عقل بنیاد خودش است.
در یک قطعه جالب، توماس قدیس توضیح می دهد که چگونه اولین اصل اخلاقی عام قانون طبیعی -«کار خیر انجام بده و از شر بپرهیز»- را می شود در یک نظم عینی قواعد رفتار مشخص نمود. انسان درخواسته صیانت از خود با سایر چیزهای آفریده مشترک است. بنابراین اولین دسته از قواعد رفتار قانون طبیعی شامل همه آن هایی است که صیانت از زندگی انسان را پیش می برد. اما انسان برخلاف سایر موجودات زنده تمایلات دیگری به اهداف مشخص تری هم دارد. بدین ترتیب درست است بگوئیم که «آن چه که طبیعت به تمام حیوانات آموخته است» متعلق به قانون طبیعی است- مانند روابط جنسی، تربیت فرزندان و امثالهم.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.