حضرت محمد (ص) و پیام‌های الهی

مواجهه با اعتقادات اغیار، ما را به استفسار درباره طريقة تفكر خودی در باب عالم وامیدارد. به واقع مطالعه اسلام این مؤلف را به تفکر عمیق تر درباره اعتقادات خود واداشته است. حقیر به عنوان یک روحانی مسیحی، اغلب با این سئوال مخاطبان مواجه می‌شود که چرا به مطالعه اسلام و قرآن روی آورده است. علاقمندی احتمالی‌ام به دینی غیر از آن خود، مایه حیرت خیل کثیری از همکیشان مسیحیام شده است که در طول سالیان ملاقات شان کرده‌ام. صد البته عده زیادی هم مشوقم بوده‌اند؛ چه، در عصر تداوم تنش های حاکم بر اقشار مذهبی و غیر مذهبی، فهم متقابل یکدیگر وسیله‌ای مهم و ضروری جهت ترویج حس اتحاد و عطوفت و نیز استقبال از ذهنیت باز در جامعه است.

پیوند نیرومندی میان پیام قرآن و کتاب مقدس وجود دارد، و فهم ارتباط بین ادیان بطور عام، و نیز جنبه های مشترک روزافزون شریعت و تاریخ آنها، از اهمیتی روزافزون برخوردار است. قرآن برای حضرت ابراهیم، موسی، و عیسی (ع) مقام شامخی قائل است و بسیاری از دیگر انبیاء مذکور در کتاب مقدس، در روایات اسلامی نقش مهمی ایفا می کنند. مجموعه آراء پیامبردر باب وحدانیت، نیاز به عدل اجتماعی، و برکات الطاف الهی، از جمله وجوه مشترک ادیان سه گانه يهود، مسیحیت و اسلام است. از این رو نیز هست که قرآن، یهودیان و مسیحیان را اهل کتاب می خواند؛ بدان معنا که از دید اسلام کتب مقدس جوامع مزبور، حاوی کلام الهی است.

اطلاق آنان به “اهل کتاب”، به یهود و نصارا وجهه مهم و ممتازی در فرهنگ اسلامی بخشید که بواسطه آن جوامعی متکثر در قرون وسطی از همزیستی مسالمت آمیز برخوردار بودند. گفتگوی میان ادیان جاری در روزگار ما، عموما حول همین میراث مشترک شکل گرفته است که وحدت بخش یهودیان، مسیحیان، و مسلمین در قالب همپوشان “ادیان ابراهیمی”، در اشاره به نیای مشترک انبیاء ثلاثه، یعنی حضرت ابراهیم است.

وقتی از پیامبر سخن می‌گوییم منظور چیست؟ یک پیشگوی آینده و آخرالزمان، یا ضد بی‌عدالتی و حامی استقرار حق؟ آیا پیامبر واسطی میان جهان مادی و مابعدالطبیعه است و یا قهرمانی که خلایق را به سرزمین‌ها و به عرصه های تجارب بدیع فرامیخواند؟ انبیاء اغلب همگی این خصائص را دربر دارند؛ اما مفهوم مشخصه یک پیامبر متغیر است: انبیاء وضع موجود را به چالش کشیده، بلایای مبتلابه جامعه را تقبیح کرده، و با موعظه های خود، امت را به تغییر طريقه جاری زندگی ترغیب می‌کنند. جان کلام آن که انبیاء در قالب هشداردهنده مردم درباب تبعات کاهلی، و بشارت دهنده آینده ای بهتر در عالم هستی بروز یافته‌اند.

برای میلیون‌ها مسلمان در اقصی نقاط جهان، حضرت محمد(ص) اولین و شاخص‌ترین نماد یک پیامبر و پیام آور الهی است که خداوند از طریق او کلام خود، بازتاب یافته در قرآن را عیان می‌فرماید. پیش از آن که بتوان آن حضرت را شناخت، باید از عهده شناخت یک پیامبر بطور عام برآمد. پس کاوش خود را نه از زندگی حضرت محمد (ص) در عربستان قرن اول هجری، که از همان مفهوم انبیاء و نبوت آغاز می‌کنیم.