تطور گفتمان مهدویت (در قرون نخستین اسلامی)
درباره نویسنده محبوبه حامی:
محبوبه حامی نویسنده کتاب تطور گفتمان مهدویت، متولد سال 1369 و دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته تاریخ اسلام از دانشگاه الزهرا است.
درباره کتاب تطور گفتمان مهدویت:
مهدویت، تفکری مبنایی و ریشه‌ای است که جزء ارکان اصلی هر دینی از جمله اسلام محسوب می‌شود. گفتمان مهدویت تا اواخر قرن چهارم هجری تطورات مختلف به خود گرفت و در قالب گفتمان‌های متفاوت و گاه متمایز بروز پیدا کرد. گفتمان‌های تاریخی، سیاسی، کلامی و عرفانی در طول تاریخ، مداومت و استمرار زیادی داشته به همین دلیل فهم تطوری این گفتمان‌ها می‌تواند وجه مسلط و غالب گفتمانی را در هر دوره مشخص کند. در این پژوهش شناسایی گفتمان‌ها و یافتن مختصات و شاخص‌های هر یک از آنها و در مرحله آخر، یافتن وجه غالب گفتمانی مورد توجه قرار گرفته است.
روش پژوهش به صورت کمی و توصیفی انجام گرفته به طوری که تطور هر یک از گفتمان‌ها در چهار قرن نخست هجری مورد بررسی قرار گرفته است. وجه غالب گفتمانی در هر قرن متفاوت است به طوری که گفتمان تاریخی گرچه در همه قرون تداوم یافته، در سده نخست اسلام نقش پررنگ‌تری داشته است. گفتمان سیاسی در کنار گفتمان تاریخی در قرن دوم هجری بیشترین فراوانی را داشته ولی از قرن سوم به بعد گفتمان کلامی در رأس گفتمان‌ها قرار گرفت. گفتمان عرفانی در قرن سوم توانست با ارائه‌ی شاخص‌های جدید، مهدویت را بیان کند ولی تسلط گفتمان کلامی موجب شد این گفتمان نتواند آنگونه که باید خود را نشان دهد. بنابراین در قرن چهارم وجه غالب با گفتمان کلامی بوده است.
قسمتی از کتاب تطور گفتمان مهدویت:
اولین نگارش‌های شیعی مربوط به نیمه‌ی دوم قرن سوم هجری است. اگر به الفهرست ابن ندیم با دقت نگاه کنیم در می‌یابیم که تعداد بسیار زیادی از منابع نگاشته شده توسط عالمان شیعی مفقود شده‌اند که نگارش خیلی از آنها به قرن دوم هجری باز می‌گردد و به احتمال زیاد ردی از موضوع مهدویت نیز در آنها بوده است. بیشتر متون شیعیان دوازده امامی در قرون نخستین از نظر شکلی، روایی و حدیثی هستند زیرا نویسندگان آنها به عنوان نمایندگان اندیشه شیعه‌ی دوازده امامی برای بحث‌های کلامی نیز از روایات و احادیث استفاده می‌کردند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.