جمهوری آذربایجان (چگونگی شکلگیری و وضعیت کنونی آن)
درباره نویسنده محمدامین رسول زاده:
محمدامین رسول زاده (Mahammad Amin Rasulzade) نویسنده کتاب جمهوری آذربایجان، (تولد ۳۱ ژانویه ۱۸۸۴ – مرگ ۶ مارس ۱۹۵۵ آنکارا) از بنیانگذاران حزب مساوات، حزب دمکرات ایران، سردبیر روزنامه ایران نو و از اندیشه پردازان سوسیال دموکراسی در جنبش مشروطیت ایران بود. محمد امین رسول زاده ۳۱ ژانویه سال ۱۸۸۴ در روستای نوخانی باکو به دنیا آمد. پدرش که یک روحانی بود، او را در مدرسه «روس- مسلمان» به مدیریت سلطان مجید غنی‌زاده ثبت نام کرد و رسول زاده پس از پایان فارغ‌التحصیل شدن، تحصیلات خود را در مدرسه فنی باکو در زبان روسی ادامه داد.
نخستین سال‌های فعالیت انقلابی محمد امین رسول زاده که پایه‌گذار نه تنها نهضت استقلال ملی آذربایجان، بلکه جمهوری دموکراتیک آذربایجان می‌باشد مصادف با همین سال‌ها است. جمهوری دموکراتیک آذربایجان یکی از نخستین جمهوری‌ها در جهان اسلام بود. رسول زاده که در سال ۱۹۰۲ هفده سال داشت، «سازمان جوانان مسلمان» را تأسیس کرد. این اولین سازمان سیاسی بود که در قرن بیستم با رژیم استعماری روس در آذربایجان مخفیانه مبارزه می‌کرد.
در سال ۱۹۰۲ «سازمان جوانان مسلمان» را بنیان گذاشت که از جمله اهداف آن، چاپ و پخش بیانیه و تبلیغ در بین کارگران کارخانه‌ها بود و در این راستا نشریه‌ای به نام «همت» انتشار داد که بعدها «تکامل» شد. او در سال ۱۹۰۵ در جریان مبارزات انقلابی خود با استالین آشنا شد. آنموقع هر دو ۲۰ ساله بودند و رسول‌زاده به عنوان روزنامه‌نگار کار می‌کرد. او مقاله‌هایی را برای انواع روزنامه‌های مخالف می‌نوشت و با گروه مساوات آذربایجان همکاری داشت.
استالین نیز در باکو بود و کارگران شرکت نفت را علیه سرمایه‌داری و تزار سازمان‌دهی می‌کرد. زمانی که مقامات رسمی روسیه تلاش کردند استالین را دستگیر و زندانی نمایند، رسول‌زاده او را در آپارتمان شخصی‌اش پنهان کرده و جانش را نجات داده بود. در ۱۹۰۶ در روزنامة «قلم» مقاله می‌نوشت و آنگاه به سردبیری موقت آن رسید. در این سال سردبیری «تکامل» را عهده‌دار گردید.
درباره کتاب جمهوری آذربایجان:
شکی نیست که مشرق زمین را هیجان بسیار عمیقی فراگرفته است. در اثر ضربه‌های جنگ جهانی، شرق که از قرن‌ها پیش به رخوت و سستی خو گرفته بود، به خود آمده و آثار جدی یک زندگی دوباره را نشان می‌دهد.
جریان تحولاتی که تمامی دنیا را به لرزه در آورد، بالطبع ملل مسلمان را نیز در بر گرفت. در کشورهایی که فرآیند ملت سازی را پشت سر گذاشته بودند، این جریان با تأثیر بر عناصر اجتماعی ایده اصلاحات اجتماعی را پدید آورده بود، اما در ممالک اسلامی این جریان پدید آورنده تحول دیگری به نام ایده حاکمیت ملی گردید.
ایده استقلال که ترک‌های آناطولی را به خلق یک معجزه محیر العقول تاریخی رهنمون شد، آرمان مقدس تمامی ملل مشرق است.
حرکات ملی نشأت یافته از ایده حاکمیت و استقلال در عالم شرق هنوز در آغاز راه رسیدن به سر منزل مقصود هستند. راه درازی در پیش است. شرقی‌ها در کنار هم برای اینکه بتوانند این مسیر پر مخاطره و پر مشقت را به سهولت طی کنند، قطعا لازم است یکدیگر را خوب بشناسند. جهان اسلام على الخصوص در زمان حاضر، ناگزیر از رعایت امر قرآنی فتعارفوا می‌باشد.
قسمتی از کتاب جمهوری آذربایجان:
بنا به جغرافیای رسمی قبل از جنگ جهانی، آذربایجان به تبریز و حوالی آن که در ایران شمالی واقع است اطلاق می شد. آذربایجانی که نام آن پس از جنگ و انقلاب کبیر روسیه بر سر زبانهاست، عبارت از منطقه ای است واقع در شمال آذربایجان سلف الذكر که جنوب شرقی قفقاز را در بر می‌گیرد و مرکز آن با کوست.
آذربایجانی‌ها از لحاظ ملیت ترک، از لحاظ دین مسلمان و از لحاظ تمدن شرقی هستند.
شجره بزرگ ترک دارای لهجه‌های مختلفی بوده، اقوام آن بسته به مناطقی که در آن زندگی می‌کنند، اسامی گوناگونی دارند. ترک‌های آذربایجان شاخه‌ای از این شجره هستند که به لهجه مخصوصی شبیه به لهجه آناطولی سخن می‌گویند.
مناطقی که ترک‌های آذری در حال حاضر در آن زندگی می‌کنند، از قدیم الایام مسکن ملت ترک بوده است. ولایاتی از جمله باکو، گنجه، شماخی، ایروان، تبریز، مراغه، اردبیل و دیگر ولایات و مناطقی چون مغان، آران، قاراباغ و قاراداغ همیشه محل اتراق ایل ترک و شکارگاه خوانین ترک بوده است. این مناطق شاهد برپایی حکومت‌های کوچک و بزرگ بسیاری توسط خاندان‌های ترک و سال‌های سال سلطنت آنها بوده‌اند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.