اسناد افغانستان

کتاب اسناد افغانستان روایتِ تحقیقیِ پیشگام، نوآورانه و با تحولی جدید دررابطه با این است که چگونه سه رئیس جمهور متوالی و فرماندهان نظامی آنها سال به سال عموم مردم را درباره طولانی ترین جنگ در تاریخ آمریکا فریب دادند. موضوعی که توسط خبرنگار واشنگتن پست، کریگ ویتلوک، برنده سه جایزه پولیتزر، روایت می شود.

برخلاف جنگ های ویتنام و عراق، حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ از حمایت عمومی تقریباً یکسانی برخوردار بود. در ابتدا، اهداف مستقیم و روشن بودند: شکست القاعده و جلوگیری از تکرار ۱۱ سپتامبر. با این حال، بلافاصله پس از برکناری طالبان از سوی ایالات متحده و متحدانش، این مأموریت از مسیر خود خارج شد و مقامات آمریکایی اهداف اصلی خود را از دست دادند.

ارتش آمریکا که به واسطه جنگ عراق منحرف شده بود، در کشمکش چریکی ناخواسته ای در کشوری که برایش قابل درک نبود گرفتار شد. اما هیچ رئیس جمهوری نمی خواست شکست را بپذیرد، به ویژه در جنگی که به عنوان یک دلیل عادلانه آغاز شده بود. در عوض، دولت های بوش، اوباما و ترامپ نیروهای بیشتری را به افغانستان فرستادند و بارها گفتند که در حال پیشرفت هستند، هر چند می دانستند که هیچ چشم انداز واقعی برای پیروزی قطعی وجود ندارد.

همانطور که اسناد پنتاگون درک عموم مردم از ویتنام را تغییر داد، اسناد افغانستان حاوی افشاگری های فراوان از سوی افرادی است که مستقیماً در جنگ نقش داشتند، از رهبران کاخ سفید و پنتاگون گرفته تا سربازان و امدادگران در خط مقدم. آنها با زبانی فصیح اعتراف می کنند که استراتژی های دولت آمریکا بهم ریخته بود، پروژه ملت سازی یک شکست بزرگ بود و مواد مخدر و فساد بر متحدان آنها در دولت افغانستان غلبه کرد.

در مجموع، این گزارش بر اساس مصاحبه با بیش از ۱۰۰۰ نفر است که می دانستند دولت ایالات متحده نسخه تحریف شده و گاهی کاملاً ساختگی از حقایق موجود را ارائه می دهد. اسنادی که توسط واشنگتن پست کشف شد نشان می دهد که پرزیدنت بوش نام فرمانده جنگ خود در افغانستان را نمی دانست و نمی خواست برای ملاقات با او وقت بگذارد. وزیر دفاع دونالد رامسفلد اذعان کرد که «هیچ دیدی در مورد اینکه افراد بد کدام هستند، ندارد». جانشین وی، روبرت گیتس، گفت: «ما در مورد القاعده نمی دانستیم.»

کتاب اسناد افغانستان یک روایت تکان دهنده است که یک حسابرسی طولانی مدت معوقه را در مورد آنچه اشتباه رخ داده است، تشدید می کند و شیوه به یاد آوردن درگیری را برای همیشه تغییر می دهد.

 آمریکا و متحدانش با تکیه بر حملات انتقام جویانه هوایی، عملکرد فرماندهان جنگی تحت حمایت سازمان سیا، و تیم‌های کماندویی که در محل دست به عملیات می‌زدند، دولت طالبان مستقر در خاک کابل را ظرف کمتر از شش هفته سرنگون کردند و صدها شبه نظامی القاعده را کشتند یا اسیر کردند. رهبران این شبکه تروریستی که زنده ماندند، نظیر اسامه بن لادن، پنهان شدند یا به کشورهای دیگر فرار کردند.

تعداد کشته شدگان ارتش آمریکا در آن جنگ، بسیار کم بود. در زمان سخنرانی بوش، فقط بیست سرباز آمریکایی در افغانستان کشته شده بودند، یعنی فقط یک نفر بیشتر از حملۀ چهار روزه آمریکا به جزیره گرانادای کارائیب در سال ۱۹۸۳. برخوردهای ارتش آمریکا با نیروهای متخاصم آن قدر کم شمار بود که برخی از سربازان از بیکاری و آرامش جبهه‌های ملال‌آور جنگ شاکی بودند. بسیاری از واحدها به خانه بازگشتند و فقط حدود هفت هزار سرباز آمریکایی در افغانستان باقی ماندند.

این جنگ موقعیت سیاسی بوش را دگرگون کرد. او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۰ که بسیار مناقشه برانگیز بود، به سختی توانست برنده بشود ولی پس از آغاز جنگ، بر اساس نظر سنجی‌ها سه چهارم مردم آمریکا از عملکرد او در زمینه اشتغال زایی ابراز رضایت کردند. بوش در سخنرانی‌هایش در آکادمی‌های نظامی، می‌گفت در ماه‌های پیش رو خبرهای خوبی در راه است، چون طالبان نابود شده‌اند و رهبران القاعده فراری هستند و جنگ وارد مرحله دوم شده است، به این معنی که آمریکا دیگر باید بر امحا و نابودی لانه تروریست‌های باقی مانده در کشورهای دیگر تمرکز کند. او می‌گفت ممکن است اخگرهای خشونت دوباره در افغانستان شعله بکشند، اما به مردم اطمینان می‌داد اوضاع از همه نظر تحت کنترل ارتش آمریکاست.