آندلس (تاریخ حکومت مسلمانان در اروپا)

نگاهی به حوزه‌ی تاریخ اسلام گواه رویارویی تمدن‌های اسلام و مسیحیت و کشمکش‌های بین این دو است. در این میان گاه مسیحیان صاحب قدرت شده و بر مسلمانان تسلط می‌یافتند، و گاه مسلمانان در زمینه‌های مختلف بر مسیحیان برتری داشتند. کتاب حاضر بر اساس شواهد تاریخی پیرامون تعاملات و تقابل تمدن‌های اسلام و مسیحیت در اسپانیا بحث نموده، و تأثیرات فرهنگ اسلامی را در غرب بررسی کرده‌است. با این تفاسیر سخن گفتن از«مدجنان» به معنی بررسی بخشی از روابط و کنش‌های متقابل تمدن‌های مذکور در اسپانیا می‌باشد.

اصلاح«مدجنان» لقب گروهی خاص از مسلمانان اسپانیا است، که با تجاوز مسیحیان به قلمرو اسلامی، تحت حاکمیت آنان به زندگی خویش ادامه دادند. در کتاب برخی اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با موضوع تشریح‌شده، همچنین نحوه‌ی شکل‌گیری تشکل‌های مسیحی و عوامل مؤثر در پیدایش جوامع مدجن بیان گردیده‌است. چگونگی گسترش سلطه‌ی مسیحیان در مناطق اسلامی و اشاره به جایگاه«مدجنان» در جامعه مسیحیان از دیگر عناوین کتاب هستند. در ادامه مؤلف نحوه‌ی برخورد مسیحیان با«مدجنان» و «موریسکوها» را توضیح می‌دهد، و نیز از مهارت و توانایی این گروه و نقش آنان در پیشرفت اقتصادی، ادبی و هنری اسپانیا سخن می‌گوید. «موریسکو» لقب مسلمانانی بود که بر اثر فشار مسیحیان، اسپانیا را ترک کردند…

حکومت آفريقا پیش از موسی از سال ۶۹ هجری در عهده حسان بن نعمان بود. انفصال حسان از حکومت آفریقا به برابره جرئت داد که بنای طغیان و فتنه انگیزی و فساد نهادند ولی در اثر فعالیت و پشتکار و در عین حال جرأت و شهامت نایب السلطنه جدید آشوبی که به پا شده بود همگی فرونشست و موسی به واسطه یک رشته عملیات جنگی دلیرانه و جرئت و جسارتی که از او و پسرانش به بروز و ظهور رسید قوای متحده بربرها را درهم شکست و همدستان یونانی آنها نیز به کلی رانده شدند و سراسر کشور امن و آرام گردید.

موسی با وضع سلوک و رفتار مسالمت آمیزی که نسبت به رؤسای آنها در پیش گرفت توانست اعتماد کامل آنها را به طرف خود جلب نماید و در آخر همه را با خود دوست و همراه ساخت و سپس آموزگاران لشکری را فرمود که اصول و مبادی اسلام را به آنها بیاموزند و در نتیجه در اندک زمانی تمام برابره داخل در دین اسلام گردیدند و چون نقاط مهاجرنشین اعراب مورد حمله سخت و اذیت و آزار یونانیانی بود که از جزائر دریای مدیترانه پیاده می شدند موسی لشکری به دفع آنان فرستاد و در نتیجه چندین جزیره از جمله ميورقه و منورقه به تصرف مسلمین درآمد.

این جزائر زیر حکومت مسلمین در اندک زمانی معمور و آباد شده و مثل سایر اماکن و بلاد عرب به ابنیه و عمارات عالی و قشنگ زینت یافته و اهالی به آموختن هنر اقبال نمودند، مسلمين هنرهای چندی به بومیان آموخته و اصلاحات دیگری در امور کشور به عمل آوردند و در آخر آن سرزمین را موسی از حیث وسعت قلمرو حکمرانی خود با حجاج در یک ردیف قرار به اوج ترقی رسانیدند.