مغز افشاگر

مغز افشاگر

درباره نویسنده ویلایانور راماچاندران:

ویلایانور راماچاندران (V. S. Ramachandran) نویسنده کتاب مغز افشاگر، با نام کامل ویلایانور سابرامانیان راماچاندران متولد 10 آگوست 1951 یک متخصص مغز و اعصاب هندی-آمریکایی است. راماچاندران به دلیل آزمایشات گسترده و نظریه‌های خود در زمینه عصب شناسی رفتاری از جمله اختراع جعبه آینه شناخته شده است. او یک استاد برجسته در گروه روانشناسی UCSD است، جایی که او مدیر مرکز مغز و شناخت است.او پس از کسب مدرک پزشکی در هند ، علوم اعصاب تجربی را در کمبریج تحصیل کرد و دکترای خود را در آنجا به دست آورد. بیشتر تحقیقات وی در زمینه‌های عصب شناسی رفتاری و روانشناسی فیزیکی بینایی بوده است. راماچاندران پس از کارهای اولیه در مورد بینایی انسان، به جنبه‌های وسیع‌تری از عصب‌شناسی از جمله اندام‌های فانتوم و درد فانتومی روی آورد.

درباره کتاب مغز افشاگر:

نویسنده در کتاب مغز افشاگر به دنبال آن است تا نشان دهد چگونه مختل شدن کارکرد مغز می‌تواند اسراری را در مورد عملکرد طبیعی مغز برملا کند و به طور خاص، در جست‌وجوی آن چیزی است که ما را انسان می‌سازد. در خلال مباحث مختلفی که در این کتاب ارائه میشود، تأکید اصلی این نورولوژیست بر خصوصیات منحصر به فرد انسان‌هاست. به گفته او این خصوصیات منحصر به فرد، شکل تکامل یافته ساختارهایی هستند که از پیش وجود داشته‌اند.

راماچاندران در کتاب مغز افشاگر رویکرد خود در مطالعه مغز را رویکردی پیش‌پاافتاده و دیرینه می‌داند؛ یعنی دیدن بیمارانی که دچار آسیب یا ضایعه‌ای مغزی شده‌اند و در نتیجه آن، تجربه ذهنی یا ادراکی غیر عادی را گزارش می‌کنند. او مستقیماً به سراغ تکنیک‌های تصویربرداری از مغز مثل fMRI نمی‌رود، بلکه ترجیح می‌دهد مانند شرلوک هولمز در مورد یک بیماری کاوش و جستجو کند و به گمانه‌زنی و آزمایش بپردازد. تمام موضوعات همراه با مثال‌هایی مرتبط و به عبارتی با نمونه‌هایی بالینی ارائه شده‌اند و در امر آموزش چه چیزی بهتر از ارائه مثال مناسب و روشن می‌تواند مطلبی را برای خواننده یا شنونده ملموس سازد.

وی پیش از پرداختن به مباحث اصلی، نگاهی دارد به آناتومی مغز انسان و توضیح اصطلاحات و مفاهیم اولیه مرتبط با آن. به عبارت دیگر، می‌توان گفت فهم کتاب مغز افشاگر، مستلزم داشتن دانشی قبلی در حوزه عصب‌شناسی و یا خواندن کتاب پیشین راماچاندران نیست و چنانچه کسی علاقمند به حوزه علوم اعصاب باشد، برای آشنایی با مفاهیم اولیه و پایه در این حوزه می‌تواند از این کتاب بهره گیرد.

قسمتی از کتاب مغز افشاگر:

انسان‌ها می‌نویسند، پژوهش می‌کنند، می‌آفرینند و دست به کاوش می‌زنند، ماژنهارا پیوند می‌دهیم، اتم را می‌شکافیم و موشک به فضا می‌فرستیم. با موشکافی به قلب مهبانگ نظر می‌کنیم و به دقت ارقام عدد پی را بررسی می‌کنیم. شاید، مهم‌تر از همه، به درون خود نگاه می‌کنیم و به حل معمای مغز منحصر به فرد و حیرت انگیز خود می‌پردازیم. سرگیجه آور است. چگونه یک جسم ژله مانند یک و نیم کیلویی که در یک کف دست جا می‌گیرد می‌تواند فرشتگان را تصور کند، درباره‌ی معنی بی‌نهایت بیندیشد و حتی درباره‌ی جایگاه خود در جهان هستی پرسش کند؟

از همه شگفت انگیز تر این واقعیت است که هر مغز، از جمله مغز شما، از اتم‌هایی تشکیل شده است که میلیاردها سال پیش در قلب ستارگان بی‌شمار و بسیار دوردست پیدا شدند. این ذرات سالیان سال به فاصله‌ی سال‌های نوری در فضا چرخیدند و چرخیدند تا بالاخره دست تصادف و جاذبه اکنون و در این جا، آنها را کنار هم قرار داد. این اتمها مجموعه‌ای را تشکیل میدهند که همان مغز من و شماست، مغزی که نه تنها می‌تواند دربارهی ستارگانی بیندیشد که منشاء پیدایشش بوده‌اند، بلکه قادر است به توانایی فکر کردنش بیندیشد و از توانایی شگفت شدنش شگفت زده شود. می‌گویند جهان با پیدایش انسان یکباره نسبت به خود آگاه شد و این خود بزرگ‌ترین رازهاست.

مشکل می‌توان از مغز صحبت کرد و هیجان زده نشد. ولی واقعا چگونه می‌توان درباره‌ی مغز مطالعه کرد؟ روش‌های پژوهشی زیادی وجود دارد که از بررسی کارکرد تک تک نورون‌ها گرفته تا اسکن مغز و پژوهش های تطبیقی میان گونه‌ها را در بر می‌گیرد. ولی روشی که من ترجیح می‌دهم از نوع قدیمی است. معمولا بیمارانی را می‌بینم که مغزشان به دلیل سکته، غده و یا ضربه آسیب دیده و به همین دلیل در ادراک و آگاهی شان دچار اختلال شده‌اند.

گاهی نیز بیمارانی را می‌بینم که ظاهرا گرفتار آسیب یا اختلال مغزی نیستند، ولی از لحاظ ادراکی و ذهنی غیرعادی‌اند. در هر دو صورت روش معاینه یکسان است: از آنها چند سؤال می‌پرسم، رفتارشان را زیر نظر می‌گیرم، چند آزمایش ساده انجام می‌دهم و (در صورت امکان) به مغزشان نگاهی می‌اندازم؛ سپس فرضیه‌ای را که یک سوی آن روانشناسی و سوی دیگرش عصب شناسی است پیش می‌کشم -یعنی فرضیه ای که مبنی بر رابطهی بین رفتار غیرعادی و نقیصه‌های دیده شده در مغز باشد.