ایران در بازی بزرگ (سر پرسی سایکس؛ کاشف، کنسول، سرباز و جاسوس)

ایران در بازی بزرگ (سر پرسی سایکس؛ کاشف، کنسول، سرباز و جاسوس)

درباره نویسنده آنتونی وین:

آنتونی وین (Antony Wynn) نویسنده کتاب ایران در بازی بزرگ، یک نجیب‌زاده‌ بریتانیایی است که تحصیلات مرتبط با زبان‌های فارسی و ترکی دارد. وی در دهه هفتاد میلادی در دانشگاه شیراز به تحصیل در زمینه ادبیات فارسی مشغول بوده است و پس از آن نیز سال ها در ایران اقامت داشت. ایشان مدتی را نیز در همدان سپری کردند. وین مسئول خرید یک شرکت قالی انگلیسی در ایران بود. این نویسنده از فرصت حضور در ایران استفاده کرد و به تمام مناطقی که سرپرسی سایکس در آن‌ها اقامت داشته سفر کرد و اطلاعات وسیعی را راجع به سایکس، روابطش در ایران و فعالیت‌های وی ثبت و ضبط کرد.

آنتونی وین در مدت اقامتش در ایران به ترکمن صحرا نیز سفر کرد و در آنجا سعی در تأسیس باشگاه چابک سواران نمود. وی به خاطر تحقیقاتش درباره سرپرسی سایکس با بازماندگان افرادی که در ایران با این مأمور بریتانیایی در ارتباط بودند دیدار و گفت و گو داشت. چه کسانی که با سایکس میانه خوبی نداشت و چه کسانی که دوست و حامی او محسوب می‌شدند. از جمله خانواده فرمانفرما که روابط قابل توجه و مهمی را با سرپرسی سایکس داشتند.

درباره کتاب ایران در بازی بزرگ:

کتاب ایران در بازی بزرگ داستان بیست و پنج سال حضور سرپرسی سایکس در ایران به عنوان مأمور دولت بریتانیا در بازی بزرگ بین دولت‌های بریتانیا و روسیه بر سر منافعشان در غرب آسیا. سرپرسی سایکس (Sir Percy Sykes)  اواخر قرن نوزدهم میلادی از طرف دولت بریتانیا مأموریت می‌یابد تا جلوی نفوذ و گسترش امپراطوری روسیه به هند را بگیرد. برای رسیدن به این مهم مأمور بریتانیایی در مناطق شرقی ایران مستقر می‌شود و مأموریت خود را به بهترین شکل انجام می‌دهد.

این کتاب داستان بیست و پنج سال حضور سایکس در ایران به عنوان مأمور دولت بریتانیا در بازی بزرگ بین دولت‌های بریتانیا و روسیه بر سر منافعشان در غرب آسیا است. نسخه اصلی کتاب در سال در سال 2003 میلادی در انگلستان منتشر شد و بلافاصله توسط عبدالرضا (هوشنگ) مهدوی، دیپلمات، نویسنده و مترجم با سابقه ایرانی ترجمه شد و در اختیار مخاطب فارسی زبان قرار گرفت.

نویسنده کتاب ایران در بازی بزرگ که خود در ایران حضور داشته تحقیقات مبسوطی را پیرامون شخصیت سرپرسی سایکس انجام داد و نتایج این تحقیقات را به همراه مستنداتی که شخص سایکس گردآوری کرده بود در این کتاب منتشر کرد.

در این کتاب علاوه بر اطلاعاتی که راجع به سرپرسی سایکس و زندگینامه او و چگونگی حضورش در ایران مطرح می‌شود به فراخور موضوعات مطرح شده گوشه‌هایی از تاریخ، جغرافیا، شرایط اجتماعی و اوضاع و احوال ایران و مردمش نیز بازتاب می‌کند. از این بابت کتاب ایران در بازی بزرگ سند مهمی در زمینه تاریخ نگاری ایران نیز محسوب می‌شود و احتمالاً برای محقق هایی که نیاز به مستندات تاریخی آن برهه زمانی دارند منبع قابل اتکایی محسوب شود.

قسمتی از کتاب ایران در بازی بزرگ:

سایک یک واژه کهن وایکینگی است به معنی رودخانه‌ای که حدود یک زمین را جدا می‌کند. تحقیقات شجره‌نامه‌ای نشان می‌دهد که تمام تبار سایكس‌ها، اجداد مشترکی در منطقه وست رایدینگ داشته‌اند و خاندان پرسی سایکس اولین کشاورزان ملاک در این منطقه بوده‌اند.

حدود سال ۱۷۵۰ ادموند سایکس زمین‌های کشاورزی را رها کرد تا در منطقه ویکفیلد به شغل نساجی و تولید لباس روی آورد. تنها پسرش ويليام به چشایر مهاجرت و در استاکپورت کارخانه ریسندگی و مواد شوینده اجرلی را تأسیس کرد. کسب‌وکار آنها پیشرفت زیادی داشت؛ به طوری که تا سال ۱۸۶۹ سایكس‌ها جزو بزرگترین تولیدکنندگان شوینده در تمام کشور بودند. این خاندان خیلی زود به شهرت رسیدند و املاک زیادی خریدند. در سال‌های ۱۹۱۰-۱۸۲۲ چهار نفر از اعضای خاندان، از چهار نسل متفاوت، به عنوان شهردار استاکپورت منسوب و بقیه آنها در گروه‌های نظامی و انتظامی مناطق محلی چشایر مشغول شدند، یکی از آنان نیز رئیس کانون تبلیغات «استاکپورت» شد. خاندان سایکس، سخاوتمندانه در ساختن سه کلیسا کمک کردند؛ چرا که هم پول داشتند هم ملک.

در خانواده آنان نیز مانند بسیاری از خانواده‌های متمول، در یک شاخه بیشتر از بقیه شاخه‌ها هزینه شد.