ویتگنشتاین و گادامر

ویتگنشتاین و گادامر

درباره نویسنده کریس لان:

کریس لان (Chris Lawn) نویسنده کتاب ویتگنشتاین و گادامر، مدرس فلسفه در دانشگاه لیمریک ایرلند است. او نویسنده کتاب فلسفه تاریخ فلسفه است.

درباره کتاب ویتگنشتاین و گادامر:

کتاب “ویتگنشتاین و گادامر” به مساله ارتباط فلسفه زبان نزد گادامر و ویتگنشتاین و سهمی که هر یک از این دو فیلسوف شهیر قرن بیستمی در حرک به سوی فلسفه پساتحلیلی زبان به عهده می‌گیرند، ‌پرداخته است. اهمیت این کتاب به این دلیل است که تا به حال هیچ کوشش مهمی در راستای مطالعه تطبیقی میان این دو فیلسوف صورت نگرفته بود. این کتاب توسط انتشارات کتاب پارسه منتشر شده است.

بنا بر این گزارش تنها کتاب ویتگنشتاین که در دوران حیاتش به چاپ رسید، رساله منطقی فلسفی بود که معمولا به نام کوتاه رساله از آن یاد می‌شود و نخستین بار در 1921 در اتریش منتشر شد، و بعد در 1922 در انگلستان منتشر شد، و گرچه آنقدر کوتاه است که از طول یک مقاله تجاوز نمی‌کند، بدون تردید یکی از پر تاثیر‌ترین آثار فلسفی در قرن بیستم بوده است. اما درست در همان سال‌هایی که رساله چنین نفوذ و تاثیر عظیمی کسب می‌کرد، خود ویتگنشتاین روز به روز از آن ناخرسند‌تر می‌شد و سر انجام به جایی رسید که معتقد شد بنیاد آن بر خطاست، در نتیجه فلسفه یکسره جدیدی به وجود آورد و فلسفه گذشته خود را مردود شمرد.

این فلسفه دوم در حیات ویتگنشتاین فقط به دانشجویان خودش در کمبریج القا می‌شد و از طریق آنان به دیگران می‌رسید؛ ولی پس از مرگ او بسیاری از نوشته‌هایش که جمع شده بود به چاپ رسید که مشتمل بر آن فلسفه نیز بود. مهمترین این نوشته‌ها کتابی به نام تحقیقات فلسفی بود که در 1953 انتشار پیدا کرد و کم‌کم دارای همان دامنه نفوذ گسترده‌ای شد که سی سال قبل رساله شده بود.
چنین پدیده‌ای در تاریخ فلسفه منحصر به فرد است: یعنی فیلسوف نابغه‌ای که دو فلسفه مختلف ایجاد کند که با یکدیگر منافات داشته باشند، و هر یک تاثیر قطعی و تعیین کننده در تمام افراد یک نسل بگذارد.

این کتاب در واقع حاصل میانجی‌گری نویسنده‌ای است (کریس لان) که تلاش کرده با پژوهشی فلسفی خود را میان دو فیلسوف قرار دهد و آنها را پشت میز گفتگو بنشاند.

کتاب «ویتگنشتاین و گادامر (به سوی فلسفه پساتحلیلی)» از هفت فصل تشکیل شده است: سرشت زبان؛ دو سنت فلسفی، گادامر و ویتگنشتاین: تضادها و اشتراکات، هرمنوتیک فلسفی گادامر و هستی‌شناسی زبان، ویتگنشتاین و منطق‌های زبان، تاریخ چه ربطی به من دارد (زبان به مثابه امری تاریخی)، رقابت میان تفسیرها: قرائت ویتگنشتاین و گادامر از آگوستین، زبان روزمره و زبان فراتر از روزمره: هرمنوتیک بیان شاعرانه.

قسمتی از کتاب ویتگنشتاین و گادامر:

در قرن بیستم فلسفه غرب دچار شکاف عمیقی شد که این رشته را به اردوی متخاصم تبدیل کرد. امروزه از این تقسیم‌بندی با عناوین “فلسفه قاره‌ای” یا “اروپایی” در مقابل “فسلفه تحلیلی” یا “انگلیسی – امریکایی” یاد می‌کنند. در سال‌های اخیر آشتی روزافزون میان مدارس و دانشکده‌های جوان‌تر، از عمق این فاصله کاسته است اما گاهی نیز اختلافی ریشه‌دار باب خصومت و عدم درک متقابل را می‌گشاید و اغلب بی‌اعتمادی نهفته‌ای به همراه پیامد تاسف‌بارش که همان جهل دوسویه است ادامه می‌یابد.

با توجه به این پس‌زمینه کلی چندان حیرت‌آور نیست که کار مبتکرانه هانس گئورگ گادامر و لودویگ ویتگنشتاین در زمینه زبان – البته از دل سنت‌های مخالف هم – هیچ‌گاه به منزله موضوع مطالعه‌ای مفصل در کنار هم قرار داده نشده‌اند.

کتاب حاضر را می‌توان به یک معنا، گفتگویی میان این دو فیلسوف دانست. قرار بر آن است که طرفین گفتگو برای یکدیگر آغوش ذهن‌شان را بگشایند، حتی اگر این امر منجر به پذیرفتن پاره‌ای چیزها علیه خودشان شود. در اینجا به تعبیر گادامر هیچ‌کس طرفین گفتگو را به چنین امری مجبور نمی‌کند و نفس گفتگوست که عقب‌نشینی از موضع خویش و مجال دادن به دیگری را موجه می‌سازد.

کتاب “ویتگنشتاین و گادامر” حاصل میانجی‌گری نویسنده‌ای است که تلاش کرده با پژوهشی فلسفی خود را میان دو فیلسوف قرار دهد و آنها را پشت میز گفتگو بنشاند. کتاب از هفت فصل تشکیل شده است: سرشت زبان؛ دو سنت فلسفی، گادامر و ویتگنشتاین: تضادها و اشتراکات، هرمنوتیک فلسفی گادامر و هستی‌شناسی زبان، ویتگنشتاین و منطق‌های زبان، تاریخ چه ربطی به من دارد (زبان به مثابه امری تاریخی)، رقابت میان تفسیرها: قرائت ویتگنشتاین و گادامر از آگوستین،زبان روزمره و زبان فراتر از روزمره: هرمنوتیک بیان شاعرانه.