هویت ایران

 ایرانیان دل آگاهی که با تاریخ و فرهنگ سرزمین خود آشنا بوده‌اند، تا جایی که دیده‌ام، همه خواهان سربلندی و بهروزیِ وطن خود و اندیشناک آینده آن بوده‌اند بی‌آنکه بدخواه دیگران باشند. همه در پی آن بوده‌اند که بتوانند سرفرازانه از زادبوم خود یاد کنند… بررسی و مکاشفه چندین ساله درباره سرشت وطن دوستی، مایه‌های خردمندانه و عاطفی آن، و رازها و افسون آن، تأمل و تحلیلی را دامن زده است که بخشی از آن در این نوشته بازتاب یافته است. دامنه این نوشته می‌توانست از آنچه هست گسترده‌تر باشد و شمار کسانی که از آنها سخنی رفته یا نکته ای نقل شده است بسیار فزون‌تر. به گمان من، همین نمونه‌ها برای رساندن آنچه در نظر بوده بسنده است … در آنچه می‌خوانید، کار خود را بر این متمرکز کرده‌ام که زمینه و چرایی پیدایش ناسیونالیسم را بکاوم؛ از دیدی تبارشناختی نشیب و فراز توجه به نمودارهای گوناگون آن را بررسی کنم و گونه‌هایی از آن را برشمارم. در شناخت و رده بندی نمودارهای ناسیونالیسم سیاسی در ایران، ناسیونالیسم اقتدارگرای مشروطه ستیز را از ناسیونالیسم مدنی متعهد به حاکمیت ملت و حقوق شهروندی بازشناخته‌ام.