معبد و مکاشفه

معبد و مکاشفه

هانری کُربَن (زادهٔ ۱۴ آوریل ۱۹۰۳ – درگذشتهٔ ۷ ژوئیهٔ ۱۹۷۸) فیلسوف، ایران‌شناس، اسلام‌شناس، و شیعه‌شناس فرانسوی بوده‌است. او بخشی از عمر خود را در ایران و خاورمیانه سپری کرد. هانری کُربَن، نخستین برگردان آثار مارتین هایدگر به زبان فرانسه و همچنین معرفی‌کنندهٔ فلسفهٔ اشراق سهروردی و حکمت متعالیهٔ ملاصدرا به اروپاییان بوده‌است. وی صاحب مکتبی در تاریخ فلسفهٔ اسلامی است و معتقد است فلسفه اسلامی معادل فلسفه عربی نیست و با مرگ ابن رشد پایان نیافته‌است. بلکه سنتی زنده و پویا است که در شرق جهان اسلام، به‌ویژه حوزه فرهنگی ایران، تداوم یافته و با بهره‌گیری از احادیث امامان شیعه و امتزاج با فلسفهٔ ایران باستان و عرفان نظری به اوج رسیده‌است. هانری کُربَن همچنین از پایه‌گذاران فلسفه تطبیقی است که به نقاد فلسفهٔ مدرن غرب بر پایه سنت فلسفهٔ اسلامی می‌پردازد. کُربَن گرچه هنگام تولد پروتستان بود، با سنت کاتولیک پرورش یافت. او در ۱۹۲۸ از طریق مدیر بخش مطالعات اسلامیِ دانشگاه سوربن با نوشته‌های سهروردی آشنا شد. سال‌ها بعد کُربَن اظهار داشت که آشنایی او با سهروردی، تکلیف سرنوشت معنوی او را برای عبور از این جهان مشخص کرد.

کتاب معبد و مکاشفه به موضوع تفسیر باطنی معبد و عبادت در سه دین ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام می‌پردازد. این کتاب را کربن به صورت جستارهای مستقل نوشته است، این نوشته‌ها ابتدا در نشریه «اِرانوس» چاپ شده‏ ولی بعدها به صورت کتاب منتشر شده است. کربن سعی می‏کند بر مبنای دیدگاه‌های عرفانی تشیع دوازده امامی یا اسماعیلیه جریان‌های باطنی دیگری که در یهودیت و مسیحیت مثل جامعه عمران یا معبدیان در مسیحیت بوده‌اند را تأویل و تفسیر کند. این کتاب در 3 بخش و بر اساس وحدت موضوعی مباحث، تنظیم شده. اخوان الصفاء و اسماعیلیه موضوع فصل اول کتاب معبد و مکاشفه است و فصل دوم به رمزپردازی خانه کعبه از دیدگاه قاضی سعید قمی اشاره دارد. فصل سوم این کتاب که مفصل‌ترین بخش آن است، مثال معبد در مواجهه با معیارهای ناسوتی نام دارد، چرا که کربن یک حقیقت مثالی برای معابد در عالمی فوق عالم پایین می‌داند و معتقد است، آنچه که ما در عالم پایین داریم مظاهر آن عالم هستند.