فرامین تاسیس اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان
درباره نویسنده کاوه بیات:
کاوه بیات نویسنده کتاب فرامین تاسیس اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان، متولد ۱۳۳۳ در تهران ، تاریخ‌نگار، پژوهشگر ایرانی و نوه دختری صولت‌الدوله قشقایی است. وی مقالاتی در فصلنامه گفتگو و ماهنامه جهان کتاب و ماهنامهٔ اندیشهٔ پویا دارد. بیات دبیر مجموعه‌های «تاریخ معاصر ایران» و «آسیای میانه و قفقاز» در شرکت نشر و پژوهش شیرازه کتاب (انتشارات شیرازه کتاب ما) است.
درباره کتاب فرامین تاسیس اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان:
حزب دمکرات آذربایجان به عنوان یک حزب سیاسی محلی در آذربایجان ظهور کرد. این حزب خواستار نوعی خودمختاری محلی بود و از حمایت اتحاد جماهیر شوروی برخوردار بود. دلیل حمایت اتحاد جماهیر شوروی ایجاد فشار برای کسب امتیاز نفت شمال بود. اما هدف اصلی روس‌ها از گرفتن امتیاز نفت شمال، نفوذ به مناطق شمالی ایران و آذربایجان ایران بود که برای جلوگیری از توسعه خاک ایران به پایگاه امپریالیستی علیه شوروی صورت گرفت. از دیدگاه رهبران شوروی، اگرچه رضاشاه برکنار و تبعید شد، ترکیب طبقاتی سیاستمداران ایرانی همچنان شامل اشراف زمیندار، محافظه‌کاران و همچنین نخست‌وزیران و وزیران بود.
اتحاد جماهیر شوروی نماینده خود را برای دریافت امتیاز نفت شمال فرستاد، اما دولت ایران حاضر به گفت‌وگو در این باره نبود و مجلس ایران طرحی را برای ممنوعیت واگذاری هرگونه امتیاز نفتی به شرکت‌های خارجی تصویب کرد. این اقدام مجلس ایران از سوی سران شوروی غیردوستانه تلقی شد و موجب نگرانی آنان در مورد امنیت مرزهای مشترک خود با ایران شد. این موضوع و همچنین عوامل داخلی مانند آشنایی آذربایجانی‌ها با افکار سوسیالیستی به دلیل مرز مشترک با اتحاد جماهیر شوروی، ستم ملی در دوران سلطنت رضاشاه، فقر، حزب توده و آزادی اتحادیه‌های کارگری و سرانجام مبارزه دهقانان با زمین‌داران و فئودال ها، زمینه ظهور حزب دموکرات آذربایجان را فراهم کرد.
قسمتی از کتاب فرامین تاسیس اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان:
توسعۀ احساسات شوروی‌خواهانه و تقویت نهضت دموکراتیک توده‌های مردم باعث نگرانی عناصر مرتجع شد که با حمایت متفقین‌نان، مخصوصا بریتانیایی‌ها، برای تقویت مواضع خود و نابودی تشکل‌های دموکراتیک مبارزۀ قاطعانه‌ای را آغاز کردند. در پی شیوع این مبارزه، عناصر مرتجع در آغاز مقدمِ استاندار و هواداران او هدف حمله قرار دادند زیرا او را نیروی حامی نهضت دموکراتیک و دوستان ما تشخیص دادند.
[محمدولی میرزا] فرمانفرمائیان، شفیع امین، صدقیانی، سرتیپ‌زاده و تعدادی دیگر کارزار توفنده‌ای را برای احضار مقدم برپا داشتند. آنها برای اخلال در کار مقدم در سال 1943 رشته اقداماتی را برای مختل کردن عرضۀ گندم آغاز کردند که مهم‌ترین آنها در 12 ژوئیه 1943/ 21 تیر 1322 در تبریز روی داد؛ در خلال این آشوب یک گروه هزار نفری از اوباش به تعدادی از نانوایی‌ها حمله کرده و معاون استاندار را کتک زدند. همان‌‌گونه که می‌دانیم این کارزار با موفقیت قرین گشت. مقدم و مجموعۀ کاملی از مقامات شوروی‌خواه از مناصب خود برکنار شدند.
احمدی که جایگزین استاندار شد، کارمند بی‌کفایتی از آب درآمد که به هیچ‌وجه از رسیدگی به امور معمول تشکیلات حکومتی نیز برنمی‌آمد. کل اقدامات عملی او در جستجوی راه‌های ارتشاء و دیگر درآمدهای غیرقانونی گذشت. حاصل‌آنکه مقامات حکومت محلی و همچنین مقامات مرکزی حاضر نشدند او را به عنوان استاندار شناسایی کنند. اشرف‌خان پزشکپور، منشی سابق استانداری در این خصوص به من گفت: «احمدی کارها را به صورت کامل ضایع کرد و دفتر استانداری را از یک مرکز حکمرانی به مرکز گردآوری رشوه تبدیل کرد.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.