عصر هوش مصنوعی و آینده ما انسان‌ها

هوش مصنوعی نه صنعت یا محصول خاصی است، نه به اصطلاحِ استراتژیک، حوزه یا حیطه‌ی خاصی را در بر می‌گیرد، بلکه ابزاری است که می‌توان از آن در بسیاری از صنایع و بسیاری از ابعاد زندگی انسان مثل تحقیقات علمی، آموزش، تولید، پشتیبانی، حمل‌ونقل، امور دفاعی، اجرای قوانین، سیاست، تبلیغات، هنر، فرهنگ و… استفاده کرد. از ویژگی‌های هوش مصنوعی -از جمله قابلیت‌های آن برای یادگیری، رشد و شگفت‌انگیزی آن- این است که تمام صنایع و ابعاد زندگی انسان را متحول می‌کند. نتیجه به گونه‌ای است که شناخت انسان و احساس او از واقعیت چنان تغییر می‌کند که از زمان شروع عصر جدید چنین تجربه‌ای را احساس نکرده است.

نویسندگان کتاب می‌گویند: در این کتاب درصدد توضیح و تشریح هوش مصنوعی هستیم تا خواننده، هم متوجه سؤالاتی شود که در سال‌های آتی با آن‌ها روبه‌رو خواهیم بود، هم با ابزارهایی آشنا شود که با کمک آن‌ها به سؤالات زیر پاسخ خواهیم داد:

-نوآوری‌هایی که هوش مصنوعی برای حوزه‌ی سلامت، بیولوژی، فضا و فیزیک به وجود آورده چگونه است؟

-بهترین دوستانی که هوش مصنوعی، به‌ویژه برای کودکان، به وجود آورده است کدام‌ها هستند؟

-رقابت‌هایی که هوش مصنوعی به وجود آورده است چگونه است؟

-آیا هوش مصنوعی ابعادی از واقعیت را درک می‌کند که انسان‌ها درکی از آن ندارند؟

-وقتی هوش مصنوعی ارزیابی و تغییر شکل رفتار انسان‌ها را برعهده می‌گیرد، انسان‌ها چه تغییری می‌کنند؟

-در این صورت، انسان بودن چه معنایی دارد؟

خوش‌بینی ما سه نفر درباره‌ی هوش مصنوعی تا حدودی متفاوت است؛ اما قبول داریم که این فناوری در حال تغییر افکار، دانش، ادراک و واقعیت است و به این علت، در حال تغییر مسیر تاریخ انسان است. در این کتاب، ما نه درصدد ستایش هوش مصنوعی هستیم و نه برای آن ماتم گرفته‌ایم. هوش مصنوعی روزبه‌روز در حال گسترش است و کاری هم با احساسات و دیدگاه‌های ما ندارد. ما دنبال آن هستیم تا پیامدها و عواقب آن را بررسی کنیم، اگرچه پیامدهای آن به محدوده‌ی درک انسان‌ها بستگی دارد. ما این کتاب را فرصتی می‌دانیم برای طرح یک سری سؤال، ضمن اینکه ادعا نمی‌کنیم تمام پاسخ‌ها را می‌دانیم. امیدواریم این کتاب مقدمه‌ای باشد برای بحث‌های آتی.

از نظر ما، این کتاب تلاشی است برای توجه به عصر جدید. صرف‌نظر از تخصص یا حوزه‌ی کاری ما، سخن از آینده‌ای است که در آنجا ماشین‌ها یاد می‌گیرند و منطقی را به کار می‌گیرند که فراتر از حد و حدود عقل و قوه‌ی تعقل انسان امروز است. در این صورت، جوامع انسانی نه‌تنها باید برای درک و شناخت آن با یکدیگر مشارکت کنند، بلکه برای استفاده و به‌کارگیری آن نیز باید با یکدیگر همکاری کنند. ما درصددیم در این کتاب چهارچوبی به خوانندگان ارائه کنیم تا با کمک آن بتوانند برای آینده‌ی خود تصمیم بگیرند؛ انسان‌ها همچنان بر آینده‌ی خود کنترل داشته باشند و آن را مطابق ارزش‌های خود شکل بدهند.

انسان ها در استفاده از ماشین قرن ها تجربه دارند و در بسیاری از موارد، ماشین را جایگزین کار دستی کرده اند. امواج تغییری که با انقلاب صنعتی ایجاد شد همچنان در حوزه های اقتصادی، سیاسی، زندگی هوشمندان و امور بین المللی تداوم دارد. اگر متوجه بسیاری از امکانات رفاهی که هم اکنون هوش مصنوعی ارائه کرده است نشویم، کم کم و تقریبا بی آنکه متوجه باشیم، داریم به فناوری وابسته می شویم بی اینکه این وابستگی را اعلام کنیم یا از پیامدهای آن سخنی بگوییم. هوش مصنوعی در زندگی روزمره ما همکار ماست و درباره خوردن، پوشیدن و حتی باورهای خودمان و اینکه کجا برویم و چگونه به آنجا برویم به ما کمک می کند.

اگرچه هوش مصنوعی نتیجه گیری هایی می کند، پیش بینی هایی ارائه می دهد و تصمیماتی می گیرد، خودآگاهی ندارد- به عبارت دیگر، نمی تواند به چگونگی نقش خود در جهان فکر کند. هوش مصنوعی اراده و انگیزه ندارد و فاقد اصول اخلاقی یا احساسات است؛ حتی بدون این ویژگی ها، احتمال دارد برای رسیدن به اهداف تعیین شده ناخواسته روش هایی ابداع کند؛ اما بی شک، انسان ها و شرایط زندگی آن ها را تغییر خواهد داد. وقتی انسان ها در کنار هوش مصنوعی بزرگ می شوند یا آموزش برقراری ارتباط با آن را می بینند، ممکن است وسوسه شوند، حتی ناخودآگاه با آن مانند انسان رفتار کنند.

اگرچه از نظر بسیاری از مردم فناوری هوش مصنوعی پیچیده و اسرارآمیز به نظر می رسد، روز به روز تعداد زیادی از افراد در دانشگاه ها، شرکت ها و حتی سازمان های دولتی نحوه ساخت و استفاده از آن را در محیط کار خود یاد می گیرند. در ضمن، اگرچه تعداد افرادی که توانایی ساختن هوش مصنوعی را دارند رو به افزایش است، تعداد کسانی که به پیامدهای فناوری برای بشریت، از نظر اجتماعی، حقوقی، فلسفی، معنوی و اخلاقی، فکر می کنند بسیار ناچیز است.