شصت سال صبوری و شکوری (جلد پنجم دفتر اول)

شصت سال صبوری و شکوری (جلد پنجم دفتر اول) دوم اردیبهشت تا هفدهم آبان 1358 در وزارت امور خارجه

درباره نویسنده ابراهیم یزدی:

ابراهیم یزدی (زاده ۳ مهر ۱۳۱۰، قزوین – درگذشته ۶ شهریور ۱۳۹۶، ازمیر)، عضو شورای انقلاب، وزیر خارجه و معاون نخست‌وزیر در دولت موقت انقلاب، نماینده شهر تهران در مجلس اول و دبیرکل نهضت آزادی ایران بود. ابراهیم یزدی در دوران اقامت سید روح‌الله خمینی در نوفل‌لوشاتو، فرانسه از مشاوران او بود. او پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به همراه روح‌الله خمینی به ایران بازگشت.

ابراهیم یزدی در مهر ماه سال ۱۳۱۰ در یک خانواده مذهبی متوسط اهل یزد در قزوین به دنیا آمد؛ در سال ۱۳۱۶ همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد و در خیابان ری پرورش یافت. او مدتی طولانی به همراه همسر و ۶ فرزندش در شهر هوستون ایالت تگزاس زندگی می‌کرد. او و همسرش در سال ۱۹۷۱ شهروند ایالات متحده شدند. رسانه‌ای شدن این امر در بحبوحه انقلاب در نشریات آمریکا خبرساز شد.

ابراهیم یزدی دارای شش فرزند است: خلیل، دکترای اقتصاد دارد و رئیس یک شرکت مشاوره ای‌تی در آمریکاست. فرزند دوم سارا است که پزشکی خوانده و متخصص سالمندان و مدیر یک بخش در بیمارستانی در ایالت پنسیلوانیا است. سومین فرزند، لیلا است که روان‌شناسی خوانده و مدتی تدریس می‌کرد و درحال‌حاضر در ترکیه زندگی می‌کند. این سه نفر در ایران به دنیا آمدند. فرزندان دیگر: یوسف دارای دکترای مهندسی پزشکی و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه جان‌هاپکینز، مریم پزشک و ایمان مهندس مواد هستند.

در بهمن ۱۳۵۷، ابراهیم یزدی به دستور روح‌الله خمینی به عضویت نهادی به نام شورای انقلاب اسلامی ایران درآمد. خلخالی ادعا می‌کند ابراهیم یزدی بازپرس دادگاه انقلاب در زمان محاکمهٔ ژنرال‌های ارتش شاهنشاهی ایران بود و با آغاز به کار دولت موقت انقلاب به سمت «معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب» برگزیده شد. وی برای مدتی به عنوان سرپرست مؤسسه کیهان منصوب شد و پس از استعفای کریم سنجابی از وزارت امور خارجه ایران، به عنوان «وزیر امور خارجه دولت موقت انقلاب» معرفی شد. در دوران وزارت او، ایران از پیمان سنتو خارج شد.

در فاصله کوتاهی پس از آغاز بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا، دولت موقت به نخست‌وزیری مهدی بازرگان در اعتراض به ناتوانی دولت و کنترل گروه‌های خودسر استعفا داد وی سپس در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، نماینده مردم تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی شد، اما پس از آن، صلاحیت‌اش برای نامزدی در انتخابات دوره‌های بعدی مجلس شورای اسلامی، توسط شورای نگهبان قانون اساسی، ظاهراً با استناد به اظهارات سید روح‌الله خمینی علیه نهضت آزادی، رد شد.

ابراهیم یزدی، در جلد سوم کتاب خاطراتش، در صفحه ۷۳۷ در نامه‌ای به تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۶۹ خطاب به احمد خمینی نوشته: «شما خوب می‌دانید که «برنامهٔ سیاسی و اجرایی» آقای خمینی را من تنظیم کرده و ایشان تصحیح و تنقیح نمودند، که بعدها بر طبق آن شورای انقلاب و دولت موقت… تأسیس گردید. شما به کسی این اتهامات پوچ و بی‌اساس را زده‌اید که طراح و مؤسس سپاه پاسداران بوده‌است، طراح و مبتکر «روز قدس» بوده‌است، طراح اصلی و اولیه برخی دیگر از نهادهای انقلاب بوده‌است»

ابراهیم یزدی، تا پیش از انقلاب ایران سال‌ها به همراه خانواده‌اش در آمریکا زندگی کرد و به شهروندی ایالات متحده آمریکا درآمد. او پس از کنار گذاشته شدن از مناصب حکومتی، بارها به دلایل مختلف زندانی شد و آخرین بار از تاریخ ۹ مهر ۱۳۸۹ تا ۲۹ اسفند ۱۳۸۹ خورشیدی در زندان بود

درباره کتاب شصت سال صبوری و شکوری:

ابراهیم یزدی در کتاب خاطراتش نوشته است که از تابستان سال ۱۳۵۶ یعنی زمانی که آیت‌الله خمینی هنوز در نجف بود، به او مشورت می‌داده؛ از لزوم داشتن شعار ایجابی در برابر شعار “شاه باید برود” و از این که “ارتش را باید از داخل تصاحب” کرد. او تیرماه سال ۵۶ با این رهنمود‌ها به نجف محل زندگی آیت‌الله خمینی می‌رود و پس از دیدار با او به آمریکا برمی‌گردد. دبیرکل نهضیت آزادی در کتاب خاطراتش شرح داده است که او “برنامه سیاسی امام” و “چگونگی انتقال قدرت” را تهیه کرد و در اختیار آیت‌الله خمینی که از نجف به نوفل لوشاتو در حومه پاریس نقل مکان کرده بود، گذاشت.

«بعد از ورود امام به پاريس هم براى تقويت روحيه ملت و هم پاسخگويى به سئوالات بسيارى درباره برنامه سياسى امام و چگونگى انتقال قدرت لازم بود كه برنامه مطرح و اعلام شود. اين برنامه در همان هفته اول ورود امام به نوفل لوشاتو تهيه شده بود و به شخصيت‌هايى كه نامزد عضويت در شوراى انقلاب و يا دولت موقت بودند، به طور خصوصى ارائه مىشد. به دنبال اجراى همان برنامه بود كه اقدامات اوليه براى تشكيل شوراى انقلاب و دولت موقت انجام گرفته بود.»

دکتر ابراهیم یزدی در کتاب خاطراتش نوشته است: «به طوری که در اصل نسخهِ خطی (در پیوست‌ها) دیده می‌شود، در این برنامه، تنها یک تغییر داده شده است. در متن پیشنهادی آمده بود: تأسیس حکومت جمهوری اسلامی بر اساس قانون اساسی جدید. در متن اصلاح شده کلمه جمهوری خط خورده است. یک اصلاح هم در سطر اول شده است و آن حذف “نظام سلطنتی” بود که بعد از صحبت به همان صورت پیشنهادی باقی ماند. برخی از اصلاحات خط خود آقای خمینی است و برخی خط حاج سید احمدآقا. در مورد حکومت اسلامی بحث شد که مفهومی عامتر از جمهوری اسلامی است. با “جمهوری اسلامی” در واقع ما نوع “حکومت اسلامی” مورد نظر و قبول را مشخص می‌کنیم، که خود یک گام به جلو است. اما این بحث به جایی نرسید و من هم تسلیم نظر حاج احمدآقا شدم…»

قسمتی از  کتاب شصت سال صبوری و شکوری:

بسیاری از کارمندان وزارت خارجه از برنامه سنگین روزانه من اطلاع داشتند. با توجه به این برنامه بود که در جلسه عمومی کارمندان گفتم: رفتار انقلابی فقط این نیست که شما با ملت همراهی کردید و اعتصاب کردید – که به جای خود قابل تقدیر و تشکر است – اما تثبیت انقلاب نیاز به کار فراوان دارد و اگر من این چنین سخت می‌کوشم شما هم باید پا به پای من بیایید و بکوشید. علاوه بر این، من وزیر امور خارجه کارمندان وزارت خارجه نیستم؛ وزیر خارجه جمهوری اسلامی هستم که یک رهبر دارد، یک شورای انقلاب و یک دولت که مرا منصوب کرده است.

این وزیر، باید اجرا کننده دستورات و مصوبات دولت باشد، نه کمیته کارمندان این سخنان من با استقبال اکثریت کارمندان روبه‌رو شد و جو مساعد و مناسبی را برای همکاری به وجود آورد. البته من قبل از انتقال به وزارت خارجه، در مقام معاون نخست وزیر به دعوت شورای کارمندان به وزارت خارجه رفته و برای آنها سخنرانی کرده بودم، اما با توجه به عدم همکاری کادرهای وزارت خارجه با دکتر سنجابی و همکارانی که با خود به وزارت خارجه برده بود، شورای انقلاب و مهندس بازرگان نگران بودند که شورای کارمندان با من نیز همکاری نکند.

این سخنان من جو مساعدی را برای همکاری به وجود آورد. اشاره کردم که دو هفته بعد از آغاز به کارم، در جلسه شورای انقلاب، آیت الله موسوی اردبیلی به من تبریک گفت. او اظهار داشت ما همه از احتمال عدم همکاری کارمندان وزارت خارجه با شما نگران بودیم، اما خوشبختانه خبرهای خوبی به ما رسیده است و شما کاملا بر اوضاع مسلط هستید و عمل می‌کنید.