دولت مدرن و بحران قانون

دولت مدرن و بحران قانون

درباره نویسنده داود فیرحی:

داود فِیرَحی نویسنده کتاب دولت مدرن و بحران قانون، (۱۳۴۳ زنجان – ۲۱ آبان ۱۳۹۹ تهران) نظریه‌پرداز و پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام بود. او دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران. و تحصیلات حوزوی تا سطح عالی بوده و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود. فیرحی استاد مدعو دانشگاه مفید در قم نیز بود. همچنین وی عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم بوده. و درس‌گفتارهایی در موسسه مطالعات سیاسی-اقتصادی “پرسش” برگزار کرد.

وی مقدمات دروس حوزوی را بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ در حوزهٔ علمیه ولی‌عصر شهرستان زنجان گذراند. پس از آن مقاطع سطح و دروس خارج را از ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰ در حوزهٔ علمیهٔ قم ادامه داد. از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۸ وی به تحصیل در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای علوم سیاسی در دانشگاه تهران پرداخت. گرایش دکترای وی اندیشهٔ سیاسی بود. رساله کارشناسی ارشد وی با عنوان «اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه» بود. که در آن به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه دوره قاجار و مکاتب مهم فقهی-سیاسی ای که در دوره قاجاریه بسط یافته. و در تحولاتی چون نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند پرداخته‌است. رسالهٔ دکترای وی هم «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام» نام داشت. که با الهام از روش‌شناسی فوکو و هرمنوتیک گادامر تنظیم شد.

درباره کتاب دولت مدرن و بحران قانون:

کتاب دولت مدرن و بحران قانون، پژوهشی عمیق در ماجرای قانون و دولت مدرن ایران است. فیرحی در کتابش به بررسی و واکاوی بحران‌های حاکم ایران در دولت مدرن و قانون پرداخته است. ایران با انقلاب مشروطه گامی در جهت توسعه و تجددگرایی برداشت، انقلابی که قانون‌پذیری حاکمیت و ایجاد دولت مدرن از مهم‌ترین مطالباتش بوده است. اما استعمارگران خارجی و متحجرین داخلی مسببان ناکامی این انقلاب عظیم بودند. کتاب «دولت مدرن و بحران قانون» بر پایه‌ و اساس تاریخ ایران از مشروطه تا امروز به تحلیل و بررسی دقیقی درباره چالش‌های قانون و شریعت پرداخته است.

کتاب دارای 9 فصل است، علاوه بر فصل‌های مندرج ابتدا با «درآمد، نشانه‌های تغییر» آغاز می‌شود. در این قسمت که 8 زیربخش دارد به مفهوم ملت و حق حاکمیت، مذهب و ملت توجه شده است. فهرست فصل‌های نه گانۀ کتاب عبارت است از: معمای تأسیس، نظم جدید و مسئله تأیید، پارادکس ملیت و تجدد، معمای خویشتن، ایرانشهری و مسئلۀ ایران، معمای دولت، فقه و مفاهیم نوآیین، بحران قانون، تداوم بحران و بحران تداوم.

قسمتی از کتاب دولت مدرن و بحران قانون:

هر جامعه فرزند راهی است که طی کرده، و افتاده در مسیری است ساختۀ خود یا دیگران. مشهور است که انقلاب مشروطۀ ایران (۱۳۲۴ق/ ۱۲۸۵ش) بر دو خواست عمده استوار بود: یکی عدالت و قانون، و دیگری ارجاع قانون موضوعه به ارادﮤ ملت. پژوهش پیشین (مفهوم قانون در ایران معاصر) مسیر این دگرگونیِ کند و طولانی، از ابتدای قاجار و جنگ‌های ایران و روس تا مقدمات انقلاب مشروطه را نشان می‌دهد. اما تحول بنیادی در آستانۀ مشروطه و با این انقلاب رخ داد. مدت‌ها بود آسمانِ فکر و سیاستِ ایران ناآرام بود، و برخورد سنت و تجدد رعدوبرق‌های گاه‌وبیگاه ایجاد می‌کرد.

لکن به‌تدریج ابرهای تجدد فزونی گرفت و تراکم و غرش آن‌ها سرانجام به انقلاب مشروطه و خواستِ تغییر در اندیشۀ ایرانی و ذهنیت مسلمانی انجامید، تغییراتی اساسی و ماندگار. نگاه ایرانیان، و حداقل اهالی اندیشه، به عالم و آدم، و جامعه و دولت، منحنی محسوسی به خود دید. رسالۀ حقوق و وظایف ملت که باتوجه‌به شرایط این دوره، نویسندﮤ آن ناشناخته است، این تحولات را به‌روشنی نشان می‌دهد.