دنباله جستجو در تصوف ایران
درباره نویسنده عبدالحسین زرین‌کوب:
عبدالحسین زرین کوب نویسنده کتاب دنباله جستجو در تصوف ایران، (۱۳۰۱–۱۳۷۸ش) ادیب، تاریخ نگار، منتقد ادبی، نویسنده، و مترجم برجستهٔ ایران معاصر است. آثار او به عنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی شناسی شناخته می شود. وی از تاریخ نگاران برجستهٔ ایران است و آثار معروفی در تاریخ ایران و نیز تاریخ اسلام دارد. این آثار به دلیل بیان ادبی و حماسی تاریخ از آثار پرفروش در میان ایرانیان هستند. زرین کوب بیش از چهار دهه در دانشگاه تهران، ادبیات فارسی، تاریخ اسلام و تاریخ ایران تدریس کرد و پس از انقلاب، با مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی همکاری کرد، از جمله این که ۶۵۰۰ کتاب و مجله را به دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اهدا کرد.
درباره کتاب دنباله جستجو در تصوف ایران:
کتاب دنباله جستجو در تصوف ایران، که متمم کتاب جستجو در تصوف ایران است – نویسنده، به بخش‌های متأخرتری از تصوف در ایران پرداخته است. افراد و گروه‌هایی که در دنباله بررسی گشته‌‌اند، کمتر از نام‌های جلد نخست (مثل بایزید و ابوسعید و حلاج و مولوی) شناخته شده‌اند. نویسنده از گروه‌ها و نهضت‌هایی مانند کبرویه – سلسله‌ای که بنیان‌گذار آن «شیخ نجم‌الدین کبری» است – و یا سلسله سهروردیه – که به شیخ ابونجیب عبدالقادر سهروردی، یا به برادرزاده‌اش شیخ شهاب‌الدین عمر بن محمد سهروردی (۶۳۲ق)» منتسب است- یاد میکند. همچنین، مکتب ابن عربی، نوربخشیه، مکتب اصفهان، ذهبیه، نعمت‌اللهیه، نقشبندیه و مانند آنها را – که پیش از این در کتاب اصلی کمتر یاد شده‌اند – توضیح می‌دهد.
دنباله جستجو، به نقد صوفی و نهضت‌های صوفیه و تصوف و فلسفه و… می‌پردازد. غالب اینان متأخرتر از صوفیان و فرقه‌ها در کتاب جستجو هستند. در دنباله، هدف جستجو، رد و قبول نیست، بلکه مقصود بررسی ویژگی‌هایی است که پدیده تصوف را از سایر پدیده‌های فکری و شناختی مشابه متمایز می‌دارد.
گذشته از معرفی افراد و فرقه‌ها و آرائشان، چند فصلی از کتاب به پژوهش در موضوعات مربوط به تصوف پرداخته است: یک فصل، ناظر به نقدهای واردشده بر صوفیان است؛ نقدهایی از علماء و متشرعه، متجددان و حتی خود صوفیان. فصل دیگر ناظر به نهضت‌های تصوف است؛ نهضت‌هایی مثل سربداران، حروفیه و صفویه که نشان می‌دهد برخلاف ادعاها، صوفیان خیلی هم از اتفاقات جامعه فاصله نداشته و همواره غرق خلوت و عزلت نبوده‌اند. فصلی هم به رابطه متقابل تصوف و فلسفه پرداخته است؛ به‌ویژه آراء نوافلاطونیان که هم در فلسفه اسلامی و هم در تصوف ایران مؤثر افتاده است. یک فصل نیز به معرفی ابن عربی، آراء و افکار وی و شارحانش اختصاص یافته است.
قسمتی از کتاب دنباله جستجو در تصوف ایران:
نقد صوفی نه همه صافی و بیغش باشد و هر چند آنچه حافظ درباره آن به تعریض میگوید: ای بسا خرقه که مستوجب آتش باشد، به احتمال قوی، مراد وی خرقه تزویر و نقاب ریایی است که نام و عنوان صوفی، نقد حال وی را به آنچه در نزد قدما – سلف صالح – به شرک اصغر، یا شرک کهین تعبیر می شد، تبدیل می سازد؛ لیکن صوفی حتی آنجا که بدون تزویر و ریا در طریقت خویش و به هر حال بر وقف آداب مترسمان اهل خانقاه – اما عاری از داعیه رهنمایی و دستگیری – نیز سلوک میکند، نه فقط در نزد رند جهان سوزی چون حافظ در خور تعریض و اعتراض است، بلکه نزد زاهد رسمی و فقیه متشرع نیز طریقۀ او و آنچه اقوال و «مواجید صوفیه محسوب می شود، محل انکار است و از این روست که متشرعهٔ فقها غالباً طريقة صوفيه – يا لااقل صورت مبالغه آمیزی را که صوفیان اهل سکر از آن عرضه میکرده اند – درخور نقد یافته اند.
این نقد در کلام خود صوفیه، از جمله در سخن هجویری، مؤلف كشف المحجوب، امام قشیری در رساله قشیریه، ابوابراهیم مستملی بخاری مؤلف شرح تعرف، و تعداد زیادی از مشایخ و قدمای آنها نیز هست و تندروی‌های…
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.