دفاع از آزادی (خاطرات، گفتهها و نوشتههای علی اردلان از جبههی ملی و جنبش آزادی خواهی در ایران)
درباره نویسنده علی اردلان:
علی اردلان نویسنده کتاب دفاع از آزادی، علی اردلان (۱۲۹۳–۱۳۷۸) فعال سیاسی و از اعضای برجسته حزب ایران و جبهه ملی ایران و اولین وزیر دارائی جمهوری اسلامی ایران بود. اردلان از اعضای اصلی حزب ایران و پس از آن جبهۀ ملی ایران و نیز از سردمداران و پایه‌گذاران جبهۀ ملی دوم بود. او همچنین نخستین وزیر دارایی ایران در بعد از انقلاب و در دوره نخست‌وزیری مهندس بازرگان است. او تحصیلکرده حقوق اقتصادی در دانشگاه تهران بود و در کنار تحصیل در این رشته، یک دوره آموزش تخصصی روزنامه‌نگاری را نیز در همین دانشگاه گذراند و در سال 1324 روزنامۀ «ندای حقیقت» را منتشر کرد.
بعد از تمام‌شدن درسش در دانشگاه تهران، برای ادامۀ تحصیل در دوره دکتری دانشگاه پاریس اسم نوشت اما تحصیلاتش در پاریس را نیمه‌کاره رها کرد و به ایران برگشت تا به فعالیتهای اجتماعی بپردازد. فعالیت سیاسی را از قبل از شروع نهضت ملی و با عضویت در حزب ایران آغاز کرد. او از فعالان پُرشور نهضت ملی ایران بود و از طرفداران سرسخت مصدق، چنانکه با وقوع کودتای 28 مرداد نیز از مبارزه دست نکشید و با جمعی دیگر از مبارزان سیاسی ملی‌گرا، برای تجدید سازمان نهضت مقاومت ملی تلاش کرد و همچنین هم‌صدا با روزنامه‌نگاران معترضِ دیگر، به دولت کودتا به‌خاطر اختناق حاکم بر مطبوعات اعتراض کرد.
اردلان در این دوران روزنامۀ «صرصر» را منتشر می‌کرد. او همچنین از مؤسسان جبهۀ روزنامه‌نگاران ملی ایران در سال 1340 بود و در تشکیل جبهۀ ملی دوم نیز نقشی مؤثر داشت. در سال 1341 دستگیر شد و به زندان افتاد. سختی‌های زندان را تاب آورد و حضورش در زندان، قوت قلبی برای زندانیان دیگر و مخصوصاً زندانیان جوان بود. او تا پایان عمر، ملی‌گرا و آزادی‌خواه باقی ماند و با وجود دشواری‌های راهی که پیش گرفته بود هرگز تسلیم یأس نشد.
درباره کتاب دفاع از آزادی:
کتاب «دفاع از آزادی: خاطرات، گفتهها و نوشتههای علی اردلان از جبهۀ ملی و جنبش آزادی‌خواهی در ایران» روایتگر بخشی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران و نقش جبهۀ ملی ایران در این رویدادها از زبان کسی‌ست که خود یکی از چهره‌های سرشناس و رده‌بالای جبهۀ ملی بوده و از آغاز فعالیتهای جبهۀ ملی با آن همراه و از طرفداران و حامیانِ وفادار دکتر محمد مصدق بوده است.
تاریخ در یادداشت‌های روزانۀ افراد، خود را با جزئیاتی به ما می‌نمایاند که چه بسا در تاریخ‌نگاری‌های رسمی آن‌ها را نیابیم. در یادداشت‌های روزانه و خاطره‌نگاری‌های علی اردلان که در کتاب «دفاع از آزادی» گردآمده‌اند نیز با همین جزئیات مواجه می‌شویم. در این کتاب همچنین، از خلال گفتهها و نوشتههای علی اردلان، با دیدگاه‌های یکی از اعضای فعال جبهۀ ملی درباره بخشی از وقایع تاریخ معاصر ایران آشنا می‌شویم و مشاهدات او از این وقایع را می‌خوانیم.
کتاب «دفاع از آزادی» هم برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران منبعی مناسب در زمینۀ تاریخ جبهۀ ملی است و هم کتابی خواندنی‌ست برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مطالعۀ تاریخ سیاسی ایرانِ معاصر و به‌ویژه علاقه‌مندان به مطالعه درباره مبارزات آزادی‌خواهانه در ایران.
کتاب «دفاع از آزادی» از یادداشتی به‌قلم علی شجاع، پیشگفتاری به‌قلم محمدعلی سفری، زندگینامۀ علی اردلان به‌قلم سیدحسین مجتهدی، دو بخش اصلی و یک بخش ضمائم و بخشی مربوط به تصاویر و اسناد مرتبط با موضوع کتاب تشکیل شده است.
بخش اول کتاب «دفاع از آزادی» شامل خاطرات علی اردلان، یادداشت‌های دوره زندان او در دهۀ 40 خورشیدی و روایت او از آنچه در زندان می‌گذشته و دیگر زندانیان سیاسی که با او هم‌بند بوده‌اند، خاطرات او از دوره پیش از نهضت ملی و دوره تشکیل جبهۀ ملی ایران، یادداشت‌هایش از دوره زندان در دهۀ 40 خورشیدی و بعد از تشکیل جبهۀ ملی دوم، شرح حوادث بعد از آزادی از زندان و نیز خاطرات اردلان از بعد انقلاب و دورانی است که او در کابینۀ مهندس مهدی بازرگان سِمَتِ وزارت دارایی را عهده‌دار شد. همچنین در پایان این بخش از کتاب، اردلان از آخرین دیدارش با داریوش و پروانه فروهر و آخرین روزهای زندگی آن‌ها می‌گوید.
بخش دوم کتاب «دفاع از آزادی»، با عنوان «گفتهها و نوشته‌ها»، شامل مقالات، مصاحبه و گفتگو، سخنرانی و نامه‌های علی اردلان است. از جمله موضوعاتی که در این بخش به آن پرداخته شده، کودتای 28 مرداد 1332 و وقایعی‌ست که تا پایانِ سالِ کودتا در ایران رخ داد. اردلان در بخشی از وقایع‌نگاری کودتا و حوادث بعد از آن می‌نویسد: «شبانگاه 28 مرداد 1332 برای میهن‌دوستان و به‌طور کلی ملیون ایران و آزادی‌خواهان علاقه‌مند به استقلال کشور بس تیره و ظلمانی و غمناک و آکنده از یأس و حرمان و برای دشمنان وطن و یغماگران و عوامل خودفروخته لبریز و سرشار از سرور، شادکامی و غرور پیروزی بود.
قسمتی از کتاب دفاع از آزادی:
محرک ما: احساسات وطن دوستی و آزادی خواهی ضدبیگانه
واقعه شوم سوم شهریور ۱۳۲۰ و ورود قوای متفقین به خاک وطن عزیز ما فاجعه دردناکی برای وطن دوستان و علاقه مندان به استقلال مملکت بود. اما از طرف دیگر این فاجعه ویرانگر موجب رهایی ملت از استبداد رضاشاهی و سرنگونی بساط دیکتاتوری او گردید و پس از بیست سال سلطه کامل وی بر کلیه شئون کشور و ملت خواه و ناخواه آزادی نسبی برای مردم به وجود آمد و در پی آن فعالیتهای سیاسی و اجتماعی رواج یافت. در این برهه با عده ای از جوانان حساس وطن خواه و دوستان دانشکده حقوق به مبارزه علیه متصدیان ناتوان امور و عوامل اجنبی پرداختیم.
ما اقدامات و تصمیمات محمدعلی فروغی را، که در پنجم شهریور از طرف رضاشاه به نخست وزیری منصوب شده بود و از عاملین سیاست انگلستان به شمار می‌آمد، موافق با مصالح عمومی وطن نمی‌دانستیم و اعتراض خود را به وقایع و وضع موجود در اجتماعات و جراید منعکس می‌ساختیم. از جمله نسبت به انعقاد پیمان اتحاد با متفقین که دولت زمزمه آن را آغاز کرده بود و همچنین افتتاح مجلس دوره سیزدهم که نمایندگان آن همان سرسپردگان برگزیده دوره رضاشاهی بودند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.