درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی
درباره نویسنده اسماعیل مطلوبکاری:
اسماعیل مطلوب کاری نویسنده کتاب درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی، نویسنده ایرانی متولد 1346 است.
درباره کتاب درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی:
نویسنده کتاب درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی، باور دارد که در ابتدای به قدرت رسیدن، شاهنشاهان ساسانی سعی کردند تا با استمرار سنتهای فرمانروایی پیشین به فرمانروایی خود مشروعیت بخشند. آنگاه که تغییرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دینی موجب دگرگونی بافت فکری جامعۀ ایرانی شد، دربار ساسانی نیز خود را نیازمند آن دید تا در مبانی مشروعیت مبتنی بر پادشاهی الهی تغییرات اساسی ایجاد کند و به مشروعیت مبتنی بر پادشاهی الهی تغییراتی اساسی ایجاد کند و به مشروعیت مبتنی بر پادشاهی مقدس روی آورد.
این تغییری در راستای سنت سیاسی خاور نزدیک باستان بود؛ اما موجب تغییراتی اساسی در جهانبینی جامعۀ ایرانی شد و بر شیوۀ سیاستورزی سدههای پس از خود نیز تأثیراتی ماندگار بر جای نهاد. شناخت مبانی مشروعیت دولت ساسانی در دورههای مختلف، به ارائۀ دورهبندی نوینی از تاریخ این سلسلۀ باستانی کمک میکند که در آنها تنها به تحولات سیاسی توجه نشده است، بلکه مجموعهای از تغییرات ساختاری داخلی و خارجی به عنوان عوامل تغییر مبانی مشروعیت حکومت ساسانیان معرفی شده است.
نویسنده در این کتاب کوشیده با توجه به پیشینۀ مبانی مشروعیت در دولتهای خاور نزدیک باستان و منطقۀ مدیترانه، ترایخ ساسانی را مطالعه کند. برخلاف برخی پژوهشگران حوزۀ علوم سیاسی که میکوشند تا تاریخ اندیشۀ سیاسی ایران را تنها بر اساس یک باور سیاسی بازخوانی کنند و تحولات تاریخی را در چارچوب پیشفرضهای خود بگنجاننده، نگارنده در این کتاب کوشیده به عوامل گوناگون مشروعیتزایی توجه کند که دربار ساسانی از بیشتر سنتیهای دینی و غیردینی استخراج کرد و کوشید تا بدینوسیله خود را با تغییرات جامعۀ ایرانی هماهنگ کند.
دورهبندی تاریخ ساسانی تنها با کمک گرفتن از عنوانهای ایدئولوژیک مندرج بر مسکوکها و بدون توجه به تغییرات صورتگرفته در جهانبینی جامعۀ ایرانی کمک چندانی به پژوهشگران این عرصه نخواهد کرد. یکی از تفاوتهای دورهبندی ارائهشده در این کتاب با نظریات دکتر شایگان به همین نکته توجه دارد. بنابراین با وجود اهمیت فراوان دادههای سکهشناسی در این پژوهش، نمیتوان گسیختگیهای رخداده در ضرب عنوانها را به عنوان تنها دلیل برای دورهبندی به کار برد. نگارنده کوشیده تا با بهرهگیری از نظریۀ مشروعیت، نگاهی نو به دورهبندی تاریخ ساسانی افکند.
بررسی ریشههای مشروعیت مبتنی بر سنتهای دینی و غیردینی شاهنشاهی ساسانی نشان میدهد که در هر دوره از تاریخ طولانی این سلسله، مبانی مشروعیت ایشان دچار تغییر و تحول شده است. بررسی این تغییرات میتواند به ارائۀ دورهبندی نوینی از تاریخ این سلسله کمک کند. در این کتاب به مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی توجه شده که در این میان رسمیت یافتن دین زردشتی و تبدیل آن به دینی دولتی از اهمیتی بسیار برخوردار است. در این دورهبندی، تاریخ ساسانی به دو دورۀ پادشاهی الهی و پادشاهی مقدس تقسیم شده که توسط وقفهای ناشی از رسمیت یافتن دین زردشتی و تبدیل آن به دین دولتی از یکدیگر جدا میشوند.
قسمتی از کتاب درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی:
درباره تاریخ ایران و تاریخ ساسانی نظریات بسیاری ارائه شده است با این وصف پژوهشگران تاریخ، همچون دیگر شاخههای علوم و معرفتها، همچنان به دنبال کسب چشماندازهایی نوین و بازآرایی تئوریها و مفاهیم از دادههایی هستند که قبلا گردآوری شدهاند. این بدان معناست که پژوهشگران این حوزه همواره باید در دو عرصه بکوشند. از یک سو بر میزان آگاهی خود از اطلاعات موثق حاصل از منابع نوشتاری و مادی بیافزایند و از سوی دیگر اطلاعات حاصل را دستهبندی و تحلیل کنند. در نگارش این پژوهش بر تحلیل تاریخی دادههای مکتوب و مادی تکیه شده است. امروزه منابع تصویری یکی از منابع مهم برای فهم و تحلیل مفاهیم و رویدادهاست و منابعی مانند سنگنگارهها یا مسکوکها در کنار سایر منابع نوشتاری و غیرنوشتاری برای تحلیل و فهم گذشته از اهمیتی بسیار برخوردارند.
از آنجا که در نظر نگرفتن چنین منابعی موجب کاستیهایی در نتیجهگیری نهایی میشود، نگارنده کوشیده است تا ضمن ذکر دیدگاههای گوناگون مرتبط با داده تصویری مورد نظر، آن دیدگاهی را بپذیرد که مدارک مستدل مکتوب و یا شواهد کافی فرامتنی در تایید آن موجود است. توجه به مبانی مشروعیت دولت ساسانی که بر رابطه ساختاری فرامانروا و فرمانبران استوار است موجب شده است تا در این پژوهش عمدتا از نظریات مکتب ساختارگرایی در تحلیل ساختارها و روابط ساختاری استفاده شود. تحلیل تاریخی دادهها بر اساس نظریات مکتب ساختارگرایی به پژوهشگر کمک میکند تا بتواند از دادههای نوشتاری و مادی برای بررسی موضوع پژوهش بهرهمند شود. از آنجا که این مکتب از کاستیها و نقصانهایی برخوردار است به همین دلیل از روشهای مکملی برای جبران کاستیهای آن استفاده شده است.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.