دام صیادان یا عبرت ایرانیان
درباره نویسنده ویلیام هوویت:
ویلیام هوویت (William Howitt) نویسنده کتاب دام صیادان یا عبرت ایرانیان، (18 دسامبر 1792 – 3 مارس 1879)، نویسنده پرکار انگلیسی در زمینه تاریخ و سایر موضوعات بود. مدرسه ابتدایی جامعه هویت در هینور، دربی شایر، به نام او و همسرش نامگذاری شده است.
درباره کتاب دام صیادان یا عبرت ایرانیان:
تاريخ استعمار اروپاييان در قرون اخير، از ادوار غم‌انگيز و ننگين تاريخ بشر به شمار مي‌رود كه به سبب عمق جنايت، دامنه و استمرار آن و خسارات و عوارض ناگوار گوناگوني كه بر جاي نهاد، با هيچ‌يك از جنايات بزرگ مستبدان و مهاجمان شناخته‌شدۀ تاريخ قابل مقايسه نيست. اما در ميان همۀ جنايات انگليسي‌ها در شبه قارۀ هند شامل هندوستان، بنگلادش و پاكستان نيست؛ زیرا آنها با سوءاستفاده از ویژگی‌های میهمان‌نوازی و روحیۀ صلح‌طلب و مسالمت‌جوی هندیان، به بهانۀ تجارت وارد هند شدند و به‌تدریج آثار تمدن باشکوه باستانی آن را نابود کردند و آن سرزمین پهناور را به تصرف خود درآوردند و مردم آنجا را در کشور خودشان 250 سال استثمار نمودند و ثروت و نفایس بی‌کرانی روانۀ انگلستان کردند.
آقاصوفی هندی در شیراز که مرکز حاکمیت انگلیسی‌ها در جنوب ایران بود، به طور مخفیانه فعالیت‌های ضدانگلیسی خود را آغاز کرد و با انقلابیون ایرانی و اعضای حزب دمکرات آن شهر ارتباط برقرار نمود و عضو حزب شد. بدین منظور نشریۀ هفتگی «حیات» را در اوایل جمادی‌الاول 1328 ق. با کمک شیخ محمدحسین شریعت معروف به حیات، منتشر کرد و تا سال 1334 که دستگیر شد، با آن نشریه همکاری می‌نمود و مقالاتی در آن می‌نوشت. آقاصوفی ترجمۀ عنوان انگلیسی کتاب را برای اثر فارسی خود انتخاب نکرده، بلکه برای جلب توجه و تنبه ایرانیان نسبت به مکاید انگلیسی‌ها عنوان «دام صیادان یا عبرت ایرانیان» را برگزیده است. مترجم همچنین به دلایل امنیتی و ترس از دستگیری توسط انگلیسی‌ها، در هیچ جای کتاب نامش را درج نکرده و فقط در آخرین سطر کتاب عدد 186 در داخل پرانتز نوشته که به حروف ابجد «صوفی» می‌شود.
ویلیام هوویت با استفاده از تعدادی کتاب معتبر و نیز مقدار قابل توجهی از اسناد متقن و موثق مربوط (شامل مکاتبات اداری و سیاسی مدیران کمپانی انگلیسی هند شرقی، فرمانروایان انگلیسی هند، متن بازپرسی‌های طولانی دو تن از رؤسای کمپانی در مجلس عوام انگلستان، افشاگری‌های برخی از نمایندگان مجلس، پاره‌ای گزارش‌ها و مقالات روزنامه‌های انگلستان در آن‌باره، اعترافات مقامات مسئول کمپانی، گفته‌ها و نامه‌های برخی از امرای هند و ….) همراه با تاریخچه‌ای از استعمار پرتغال، اسپانیا، فرانسه و هلند در مستعمرا ترا در کتابی با عنوان «استعمار و مسیحیت» در سال 1838 به رشتۀ تحریر درآورد که یک سال بعد مؤلف پنج فصل مربوط به استعمار انگلیسی‌ها در هندوستان را مستقل و تحت همین عنوان در لندن منتشر کرد که این کتاب ترجمۀ همین کتاب است.
هفتاد سال بعد یک نفر از آزادی‌خواهان و مبارزان هندی که به ایران مهاجرت کرده بود، به منظور هشدار به ایرانیان نسبت به دسیسه‌های انگلیسی‌ها، این کتاب را به زبان فارسی با عنوان «دام صیادان یا عبرت ایرانیان» ترجمه نمود که در سال 1330 قمری در شیراز انتشار یافت.
قسمتی از کتاب دام صیادان یا عبرت ایرانیان:
پس از حکمت، سید عبدالله بلادی بوشهری در رساله ايقاظ الحبيب في مظالم الصليب که درباره «افشاگری جنایات استعمارگران مسیحی و اهل صلیب است در ممالک اسلامی» و در تاریخ ۷ صفر ۱۳۳۶ق نوشته، از آن سخن به میان می‌آورد و بدون اشاره به نام مؤلف و مترجم، می‌نویسد: «… این کتاب اگر چه کوچک است و خیلی با عبارت ساده نوشته شده، معذلک حاوی است خیلی از مظالم انگلیسی‌ها را در هندوستان و فقط در مظالم انگلیسی‌ها در هند سخن می‌راند لاغير.» ركن زاده آدمیت در فارس و جنگ بین الملل (ج ۲) مشخصات کامل کتاب را بدون نام مؤلف، و شیخ عبدالرسول کاشانی نیز در تحفه نيز، فقط عنوان کتاب و نام مترجم را ذکر کرده است.
شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعه و خانبابا مشار در فهرست کتاب‌های چاپی فارسی (ج ۲) به اختصار تمام، و غلامحسین صدیقی در «ده رساله تبلیغاتی»، و فریدون آدمیت در ایدئولوژی نهضت مشروطیت، این کتاب را به اجمال معرفی کرده‌اند. نکته قابل توجه آنکه همه آنان نام کوچک یا بزرگ مؤلف را اشتباه ضبط نموده و به نام مترجم نیز هیچ گونه اشاره‌ای ننموده‌اند.
