تمساح

تمساح

درباره نویسنده فیودور داستایفسکی:

فیودور داستایفسکی (Fyodor Dostoevsky) نویسنده کتاب تمساح، با نام کامل فئودور میخایلاویچ داستایوفسکی، زاده ی ۱۱ نوامبر ۱۸۲۱ و درگذشته ی ۹ فوریه ی ۱۸۸۱، نویسنده ی مشهور و تأثیرگذار روس بود. پدر داستایفسکی پزشک بود و از اوکراین به مسکو مهاجرت کرده بود و مادرش، دختر یکی از بازرگانان مسکو بود. او در ۱۸۳۴ همراه با برادرش به مدرسه ی شبانه روزی منتقل شدند و سه سال آن جا ماندند. داستایفسکی در پانزده سالگی مادر خود را از دست داد. او در همان سال امتحانات ورودی دانشکده ی مهندسی نظامی را در سن پترزبورگ با موفقیت پشت سر گذاشت و در ژانویه ی ۱۸۳۸ وارد این دانشکده شد.

در تابستان ۱۸۳۹ نیز، خبر فوت پدرش به او رسید.داستایفسکی در سال ۱۸۴۳ با درجه ی افسری از دانشکده ی نظامی فارغ التحصیل شد و شغلی در اداره ی مهندسی وزارت جنگ به دست آورد. او در زمستان ۱۸۴۵ رمان کوتاه بیچارگان را نوشت و از این طریق وارد محافل نویسندگان رادیکال و ساختارشکن بزرگ سن پترزبورگ شد و برای خود شهرتی کسب کرد. یک جاسوس پلیس در این محفل رخنه کرده بود و موضوعات بحث این روشنفکران را به مقامات امنیتی روسیه گزارش می داد.

از همین رو، پلیس مخفی در روز ۲۲ آوریل ۱۸۴۹ او را به جرم براندازی حکومت دستگیر کرد.داستایفسکی در آغاز سال ۱۸۷۳ سردبیر مجله ی «گراژ دانین» شد و تا ماه مارس سال بعد به این کار ادامه داد. فئودور داستایفسکی در جشن سه روزه ی بزرگداشت پوشکین در پی سخنرانی اش به اوج شهرت و افتخار در زمان حیاتش رسید و سرانجام در اوایل فوریه ی سال ۱۸۸۱ در اثر خون ریزی ریه درگذشت.

درباره کتاب ‌تمساح:

تیمافی سمیونیچِ ارجمند به‌شکلی شتاب‌زده و گویی با کمی دستپاچگی به استقبال من آمد. مرا به اتاق تنگش راهنمایی کرد، در را محکم بست و با تشویش محسوسی گفت: «نمی‌خواهم بچه‌ها مزاحممان بشوند.» سپس تعارف کرد روی صندلی کنار میزتحریرش بنشینم و خودش روی مبل جای گرفت، لبه‌های ربدوشامبر کهنه و پنبه‌ای‌اش را روی هم کشید و احتیاطاً قیافه‌ای رسمی و تا حدودی خشک به خودش گرفت؛ هرچند نه رئیس من بود، نه رئیس ایوان ماتویچ، و تا آن زمان صرفاً همکار و حتی آشنایی ساده به شمار می‌آمد.

این‌گونه آغاز کرد که: «پیش از هرچیز عنایت بفرمایید که من رئیس شما نیستم؛ مرئوسی هستم مثل خودِ شما یا همان ایوان ماتویچ. من بی‌طرفم و تمایلی هم ندارم که در هیچ موضوعی دخالت کنم.»

از قرار معلوم، او از کل ماجرا باخبر بود – که این باعث حیرت من شد. بااین‌حال، بارِ دیگر کل ماجرا را با تمام جزئیات برایش بازگو کردم. می‌توان گفت که حرف‌هایم قدری آمیخته به اضطراب بود، زیرا در آن لحظه وظیفهٔ یک دوست واقعی را ادا می‌کردم. او بدون تعجب و درعین‌حال، آشکارا با شک و تردید حرف‌هایم را شنید. سخنم که تمام شد، گفت: «من همیشه انتظارش را داشتم که این اتفاق برایش بیفتد. فکرش را بکنید!»

– آخر چرا؟ این واقعه در نفْسِ خود بسیار غیرمعمول به نظر می‌رسد.

– موافقم، اما ایوان ماتویچ در تمام مسیر خدمتش در حرکت به‌سمت چنین پایانی بود. زرنگ و حتی می‌شود گفت متکبر، و مدام پیِ ترقی و ایده‌های جورواجور. این هم نتیجهٔ ترقی‌خواهی!

– ولی این اتفاقْ بسیار غیرعادی است و به هیچ عنوان نمی‌شود آن را قاعده‌ای کلی برای تمام آدم‌های ترقی‌گرا دانست…