انسانشناسی شهری
درباره نویسنده ناصر فکوهی:
ناصر فکوهی نویسنده کتاب انسانشناسی شهری، (زادهٔ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۵، تهران)، انسان‌شناس، نویسنده و مترجم ایرانی است. وی همچنین استاد گروه انسانشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. و مدیر وبگاه انسانشناسی و فرهنگ و عضو انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی و ایران‌شناسی‌است.
فکوهی دکترای جدید انسانشناسی سیاسی خود را در سال ۱۳۷۳ از دانشگاه پاریس دریافت کرد. وی آثار متعددی در حوزهٔ انسانشناسی —اعم از تألیف و ترجمه— دارد. از مهم‌ترین تألیفات وی می‌توان به کتاب‌های تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسانشناسی، انسانشناسی شهری و پاره‌های انسانشناسی اشاره کرد. وی گفتگوها و میزگردهای فراوانی با اندیشمندان ایرانی همچون عبدالله کوثری، رامین جهانبگلو، علی بلوکباشی، شهلا حائری و غیره در ارتباط با انسانشناسی و حوزه‌های مرتبط با آن داشته‌است.
ناصر فکوهی با ورود به ایران همکاری حرفه‌ای خود را با مطبوعات و نشریات تخصصی در حوزه شهرسازی آغاز کرد. وی هم‌اکنون مشغول تدریس در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. حضور در همایش‌های داخلی و بین‌المللی و ارائه مقاله در این همایش‌ها و میزگردها از جمله فعالیت‌های وی است.
از ناصر فکوهی تاکنون کتاب‌ها، نوشته‌ها، مقالات و گفتگوهای بسیاری در حوزهٔ انسانشناسی و فرهنگ منتشر شده‌است. وی در ستون پرسش از فرهنگ در روزنامه شرق مطالبی در حوزه جامعه‌شناسی نوشته و در روزنامه‌های سرمایه و همشهری، و مجله تخصصی مهرنامه نیز در حوزهٔ تخصصی خود مطالبی به صورت مقاله و گفتگو منتشر کرده‌است.
فکوهی در زمینه نقد فیلم‌های مستند و سینمایی نقدها و سخنرانی‌هایی در مجامع مختلف با حضور منتقدان و کارگردانان سرشناس سینمایی انجام داده‌است من‌جمله در نشست‌های نقد فیلم در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و نشست‌های انجمن انسانشناسی و فرهنگ.
درباره کتاب انسانشناسی شهری:
در فصل اول تا سوم این کتاب رویکردی انسان‌شناختی – تاریخی در نظر بوده‌است که در آن منشأ و تحول شهرها از ابتدا تا امروز و چشم‌اندازی به سوی آینده مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل سوم آن به انسانشناسی شهری پرداخته شده‌است و فصل چهارم، در مقدمه‌ای است برای ورود به عرصه جدید و بسیار گسترده انسانشناسی شهری ایران. فصل پنجم به تشریح روش‌های خاص انسانشناسی به ویژه در حوزه شهری یعنی در جوامع پیچیده اختصاص دارد.
این کتاب اولین کتابی است که با این عنوان در ایران به چاپ رسیده‌است. نویسنده در فصل اول، با رویکردی «انسان‌شناختی–تاریخی» به منشأ و تحول شهرها از دوران باستان تا به امروز پرداخته‌است. در فصل بعد تلاش شده تصویری از نظریه‌های موجود دربارهٔ شهر ارائه شود. «تا چارچوب نظری مشخصی که انسانشناسی شهری درون آن به پژوهش» می‌پردازد مشخص گردد. فصل سوم کتاب که از منظر انسانشناسی فصل مهمی محسوب می‌شود به مفاهیم و موضوعات عمدهٔ انسانشناسی مربوط است. درک مؤلف از انسانشناسی شهری مطالعه‌ای جامع است که شهر را در همه ابعاد آن در «ترکیبی پویا» بررسی می‌کند. وی سپس هفت محور را متمایز کرده و هر یک را به تفصیل مورد بحث قرار می‌دهد. این ابعاد شامل فضا، زمان، اقتصاد، قدرت، فرهنگ، نشانه و بیان است. محورها و ابعاد بیان شده دریچه‌هائی‌اند که محققان به فراخور علائق خود از آن منظر می‌توانند به مطالعه شهر بپردازند.
قسمتی از کتاب انسانشناسی شهری:
شهر نوعی از سازمان یافتگی اجتماعی است. که ظهور آن در محور زمانی نیاز به فراهم آمدن شرایطی خاص داشته است. از آغاز انقلاب نوسنگی در حدود ۱۰٫۰۰۰ سال پیش تاکنون می‌توان به طور عام شاهد سه موج بزرگ گسترش شهری بود.
موج نخست، موجی است که در حدود ۵ تا ۶ هزار سال پیش یعنی در حدود هزاره چهارم پیش از میلاد در بین النهرین (تمدن سومری) و مصر و سپس در هندوستان و چین نخستین شهرهای زراعی را به وجود آورد. شهرهایی که به سرعت تبدیل به شهر – دولت‌های کمابیش قدرتمند شده. و مناطق گسترده‌ای را زیر سلطه خود گرفتند. این شهرها در کنار رودخانه‌ها (دجله و فرات در بین‌النهرین، نیل در مصر، گنگ و هندو در هندوستان، رودخانه زرد در چین) با بهره بردن از اقليم مساعد و گرم امکان افزایش تولید کشاورزی و انباشت آن را فراهم کردند. و منجر به تقسیم کار و قشربندی اجتماعی و تشکیل دولت شدند.
موج دوم از نیم قرن هجدهم تا اواخر قرن نوزدهم با انقلاب صنعتی و انقلاب‌های سیاسی اروپایی همراه بود. و شهرهای صنعتی این قاره (و سپس قاره آمریکا) را به وجود آورد. این شهرها براساس منطق سرمایه داری جدید و تکنولوژی صنعتی به مهاجرت گسترده روستاییان به سوی خود دامن زدند. و شهرنشینی را به شکل غالب زندگی انسانها در کشورهای توسعه یافته بدل کردند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.