قمار دیگر (خاطرات یک مجاهد خلق)

قسمتی از کتاب قمار دیگر:

من آدمی خیلی معمولی‌ام. اما چیزی که شاید سرگذشت مرا برای شما جالب و خواندنی بکند آن است که همه‌گونه رویدادهای زندگیِ یک آدم را در شدیدترین شکل مثبت و منفی‌اش از نزدیک تجربه کرده‌ام. من معنای عشق را می‌دانم؛ چیزی که برای خیلی‌ها شاید دست نداده باشد و صرفاً در کتاب‌های ادبی آن را خوانده‌اند. من هیجان شوق عاشقانه را اگر نگویم چند بار – لااقل یکی‌ دوبار چشیده‌ام. لذت وصال را در اعماق جسم و جانم درک کرده‌ام.

همین‌طور، درد فراق چندین ساله، زندان و حبس و شکنجه و… می‌دانید – اگر لیست بدترین رویدادهای رنج‌آوری که در کتاب‌های روانشناسی آمده را ببینید، همۀ موارد از همان بالا، به ردیف در زندگی من رخ داده است. جالب است که من در برابر آن‌ها یک آدم عادی بودم. خوشحال می‌شدم، هیجان‌زده می‌شدم، گریه می‌کردم، درد می‌کشیدم، فریاد می‌زدم، زیر فشار درد و رنج چه بسا خودم را به‌شدت می‌باختم. گاهی کفر می‌گفتم و گاهی از همۀ زندگی مأیوس می‌شدم.

درنهایت اما، وقتی همه‌چیز از دست رفت و خود را شکست‌خورده می‌دیدم، روزنی از نور امید، مرا به پا می‌داشت: حرکت از نو، قمار دیگر!
خُنُک آن قماربازی که بباخت هرچه بودش
بنماند هیچ‌اش الا هوس قمار دیگر!
نه‌ نه – من، آن قهرمان داستان‌های تخیلی نبودم که مثل چوبِ خشک باشم و هیچ احساسی نداشته باشم. هر بار به شهر و دیار آبا و اجدادی سر می‌زدم، هیجان داشتم. اگر از راه دور به خانه بر می‌گشتم چه بسا گریه می‌کردم. نمی‌توانستم مثل سیب‌زمینی یا بادمجان باشم و بگویم هیچ احساسی ندارم. اتفاقاً به وطنم خیلی هم احساس عاشقانه داشتم. یادم هست یک‌بار در بالای کلک‌چال، چنگ زدم مشتی از خاک را برداشتم بوسیدم. به دوستم گفتم چقدر من این خاک را دوست دارم. این عطر بهشت دارد. احساس می‌کنم این مال من است و من از اینم.

فکر هم نکنید که همه‌اش درد و رنج کشیده‌ام و حالا از زندگی طلبکار هستم. خیلی از مواهب زندگی بهره برده‌ام. من سیراب و شادکامم. خوشبختی همین است: ما با حضور فعال در فرایندی تمام‌نشدنی از افت و خیزهای زندگی، آن‌را شکل می‌دهیم.
با این‌حال، این کتاب تاریخ‌نگاری رویدادها نیست. این شرح احوال روحی و فکری من است از ماجراهایی که گاهی چون طوفان مرا به این‌سو آن‌سو پرت می‌کرد. گاهی هم خیال می‌کردم قدری اختیار به من داده شده و می‌توانم بر چند و چون مسیر و آینده‌ام اثر بگذارم. هرچه در آن روزها بر من گذشت، در سراچۀ قلبم نهفته ماند تا اینجا بر روی کاغذ دوباره جان بگیرد.