هایدگر متاخر

در دسامبر ۱۹۴۹ مارتین هایدگر که به دلیل همراهی‌اش با نازیسم از کار در دانشگاه فرایبورگ منع شده بود، چهار مجموعه درس‌گفتار در باشگاه برمن ارائه داد که جمعی از مردم شاغل و کاسب شنونده‌اش بودند. بیشتر این افراد چندان علاقه‌ای به فلسفه نداشتند یا واجد فهمی از آن نبودند، اما از شنیدن سخنان مردی که به تأثیرگذارترین فیلسوف زنده کشورشان مشهور بود، خرسند بودند.

در این سخنرانی‌ها، هایدگر از خطری صحبت می‌کرد که بر عصر حاضر چیره شده بود و مقدم بر عصر بمب اتم و آغاز جنگ سرد بود که در آن امکان تقابل هسته‌ای فاجعه بار، تهدیدی دایمی برای مردم جهان و به ویژه ساکنان اروپای مرکزی به شمار می‌رفت. شاید شنوندگان فلسفه نخوانده هایدگر در سخنان او اشاره‌ای به این موقعیت را باز می‌شناختند و شاید خود هایدگر از بهره بردن از نیروی کنایی چنین اشاره‌ای برای جلب توجه به استدلالش خوشحال بود، اما خطری که هایدگر عمدتا در نظر داشت، تماما در سطحی دیگر عمل می‌کرد. این خطر نه کمونیسم روسی، نه سرمایه داری آمریکایی و نه دورنمای جنگی تمام عیار بین این دو بود…