نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹
درباره نویسنده یان ریشار:
یان ریشار (Yann Richard) نویسنده کتاب نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹، استاد ایرانشناسی دانشگاه سوربن و متولد ۱۹۴۸ در فرانسه است. او رئیس مؤسسه مطالعات ایرانی سوربن در فرانسه، متخصص در شیعهشناسی و تاریخ معاصر ایران و ادبیات فارسی است. یان ریشار در دانشگاه لیون و گرونوبل در رشته زبانشناسی تحصیل کرده و سپس در دانشگاه توبینگن در آلمان زبان عربی و ادبیات فارسی خواندهاست. او در سال ۱۹۸۰ از رساله دکترای خود دربارهٔ کتاب گوهر مراد عبدالرزاق لاهیجی فیلسوف ایرانی دفاع کرد. از سال ۱۹۹۳ تاکنون استاد و مدیر مؤسسه ایرانشناسی در دانشگاه سوربن است.
درباره کتاب نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹:
کتاب «نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» مجموعه یادداشتهای ژرژ دوکرو، وابسته نظامی سفارت فرانسه در تهران از ۱۳ آوریل ۱۹۱۹ تا ۲۸ اکتبر ۱۹۲۱، فاصله زمانی از قبل قرارداد ۱۹۱۹ تا پس از سقوط کابینه سید ضیاءالدین طباطبایی است؛ روایت شاهد عینی کودتای سوم اسفند و شرح گزارشهای او از ایران آن دوره.
یان ریشار: تاریخ ایران مراحل نسبتاً آرامی دارد اما در مقاطعی به خاطر شورش مردم یا دخالت خارجی یا ظهور شخصیتهای جدید دگرگون میشود. در جنگ اول جهانی، ایران به خاطر حضور نیروهای روس، عثمانی، آلمان، فرانسه و انگلیس که در خاک ایران علیه همدیگر میجنگیدند آسیب زیادی دید. آلمانیها میخواستند منابع نفت را از بین ببرند و انگلیسیها میخواستند برای منافع خود آنها را حفظ کنند. عثمانیها قسمتی از شمال غربی ایران را اشغال کردند و درصدد پیوستن آن به خاک خود بودند. انگلیسیها سعی کردند بدون مراجعه به جامعه ملل، ایران را زیر سلطه خود درآورند. اعتراض شدیدی از طرف فرانسه و آمریکا شد و در ایران مسئولان سیاسی علیه دولت وثوقالدوله و قرارداد ۱۹۱۹ اعتراض کردند و قرارداد لغو شد. برای من این دوره پرابهامی بود. میخواستم با کتاب همایون کاتوزیان پی ببرم که ایران بعد از جنگ اول جهانی چطور به سلطنت جدید و اصلاحات پایهای رسید.
در بایگانی وزارت امور خارجه فرانسه دستخطی مربوط به کودتای اسفند ۱۲۹۹ پیدا کردم که من را از مراجعه به بایگانی انگلیس بینیاز کرد. این منبعی مستقل از نیروهای ایرانی و انگلیسی درباره اوضاع عمومی ایران در زمان کودتا به روایت ژرژ دوکرو، وابسته نظامی سفارت فرانسه در تهران است که وضعیت قبل و روز کودتا و بعد از آن را شرح میدهد. دوکرو شاهد عینی کودتا بود و با عناصر کودتا تماس داشت. او مقالاتی منتشر و گزارشهای زیادی از ایران برای وزارت امور خارجه و وزارت جنگ فرانسه میفرستاد. این منبع برای من قلمرو نوینی باز کرد و فهمیدم میتوانیم برخی اخبار یا اطلاعات منابع انگلیسی و ایرانی را تکمیل کنیم.
قسمتی از کتاب نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹:
۱۳ آوریل ۱۹۱۹
زرگنده ییلاق سکنه تهران است. زرگنده، شمیران، قلهک و تجریش مجموعهای از دهات کوچک را در دل طبیعتی سرسبز تشکیل میدهند و تهرانیها برای لذت بردن از خنکای تابستان به این نقاط میآیند. جویبارها از کوهها سرازیر میشوند و آب خود را در میان اراضی پراکنده میکنند و نهرکشیهای ماهرانه آب را به پای درختان میرسانند. در این باغها انواع درختان میوه باغهای اروپایی ما موجود است اعم از: سیب، زردآلو، گیلاس، آلو، هلو؛ ولی با چنان وفور گل و میوهای که درختان ما در قیاس با درختان ایرانی که در موطن خود میرویند، نحیف و بیبنیه به نظر میرسند.
خاک کوهپایههای ایران بسیار حاصلخيز است. آب باریکهای کافیست تا زمین را بارور سازد. مزارع سرسبز جو شکوه دشتهای نورماندی ما را دارند، اما متأسفانه زراعت هنوز نوپاست. در این سرزمین خط آهن وجود ندارد و حمل ونقل غلات فقط به وسيله شتر امکان پذیر است. رقابت انگلیسیها با روسها وضعیت اقتصادی ایران را از یکصد سال پیش تا کنون فلج کرده است.
هنگام بازدید یک خارجی از این باغها، که دیوارهای سست کاهگلیشان هر سال بهار فرومیریزند…
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.