نظریه‌های توسعه (مناقشات، استدلال‌ها و گزینه‌های بدیل)

نظریه‌های توسعه (مناقشات، استدلال‌ها و گزینه‌های بدیل)

درباره نویسنده ریچارد پیت:

ریچارد پیت (Richard Peet) نویسنده کتاب نظریه‌های توسعه، (متولد 16 آوریل 1940 در ساوت پورت، انگلستان) استاد برجسته جغرافیای انسانی در دانشکده تحصیلات تکمیلی جغرافیا در دانشگاه کلارک در وستر MA، ایالات متحده است. پیت لیسانس (اقتصاد) را از دانشکده اقتصاد لندن، کارشناسی ارشد از دانشگاه بریتیش کلمبیا دریافت کرد و در اواسط دهه 1960 برای تکمیل دکترای جغرافیا از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی به ایالات متحده آمریکا نقل مکان کرد. او اندکی پس از اتمام دوره دکترا از دانشگاه برلكی در دانشگاه كلارك شروع به تدریس كرد و با اعزام در استرالیا، سوئد و نیوزیلند در آنجا ماند وی با جغرافی‌دان الین هارتویک ازدواج کرده و در مرکز ماساچوست زندگی می‌کند.

درباره کتاب نظریه‌های توسعه:

در ترجمه ی حاضر، نخست، مفاهیم و اصطلاحات رشد و توسعه بیان گردیده و سپس با مروری بر دیدگاه های کلاسیک، مفهوم توسعه که در اواخر قرن نوزدهم و در طول قرن بیستم توسط مکاتب توسعه بیان شده به بحث گذاشته شده است. نیز جغرافیای توسعه و تفاوت در سطوح توسعه از دیدگاه جغرافیایی بررسی گردیده است. در ادامه، ابعاد اقتصادی توسعه از دیدگاه اقتصاددانان کلاسیک نظیر آدام اسمیت و ریکاردو و نیز دیدگاه های نئولیبرالیسم بررسی شده و دیدگاه های جامعه شناسان کلاسیک و کارکرد گرایی ساختاری تحلیل گردیده است.

در کتاب خاطرنشان می‌شود: “جامعه شناسان کلاسیک، توسعه ی اجتماعی را در قالب نظریه های کلان دگرگونی اجتماعی به کار برده و در پی پاسخ گویی به این سوال بوده‌اند که یک جامعه چگونه دچار دگرگونی و تغییرات وسیع و گسترده می شود. علاوه بر این، در کتاب نظریه های جامعه شناختی نوسازی بیان گردیده و در آن عنوان شده است: “در نظریه نوسازی…. استدلال می شود که سازمان های نهادی مدرن و اشکال عقلانی رفتار، ابتدا در قرن پانزدهم و شانزدهم ظاهر شد و بعدها توسعه، شکل گسترش کنش عقلانی و نهادهای کارآمد را به خود گرفت”.

هم چنین در بخشی از کتاب از نظریه پردازانی سخن به میان می آید که بر اساس دیدگاه های مارکسیستی و نئومارکسیستی به توسعه نیافتگی نگاه می کنند. در اندیشه و نظریه پردازی آن ها سازه هایی چون تضاد طبقاتی، نابرابری و قطب بندی های جهانی مفاهیمی کلیدی است.

این دیدگاه ها بر این باورند ارتباط با اروپا ممکن است پیام آور نوسازی برای تعدادی از جوامع جهان سوم باشد. اما این توسعه به بهای وابستگی و استثمار پدید آمده است. افزون بر این، موضوعات جدیدی نظیر پساساختارگرایی، پسااستعمارگرایی، و پساتوسعه گرایی مطرح شده و نیز دیدگاه های فمنیست ها در باب توسعه بررسی گردیده و عنوان می شود چرا زنان در نظریات توسعه از جایگاهی برخوردار نیستند. در پایان، مباحثی نظیر مدرنیسم انتقادی، دموکراسی رادیکال، و توسعه مطرح گردیده و مسائلی هم چون اخلاقیات توسعه، آزادسازی محیط زیست، و دموکراسی رادیکال بیان شده است.

قسمتی از کتاب نظریه‌های توسعه:

توسعه به معنای ایجاد زندگی بهتر است. توسعه اساسا اقتصادی است. از این رو، رشته اقتصاد باید به طور یکپارچه در مطالعه توسعه دخیل باشد. تمام نظریه های توسعه دارای جنبه های اقتصادی قابل توجهی به همراه سایر ابعاد هستند. بنابراین، ما باید اصول اقتصاد را بدانیم تا توسعه را به طور کامل درک کنیم. اقتصاد حداقل از اواسط قرن نوزدهم (با آغاز اقتصاد نئوکلاسیک) یک زمینه کاملا تخصصی از دانش بوده است. اقتصاد قدرتمندترین دانش علوم اجتماعی است، به این معنا که اقتصاددانان دائما توسط افراد قدرتمند مورد مشورت قرار می گیرند، در حالی که بسیاری از اقتصاددانان خود در موقعیت های قدرت قرار دارند.

اقتصاد بیش از هر نوع دانش اجتماعی دیگر، از نظر سخت گیری منطقی و پیچیدگی ریاضی، جایگاه «علمی داشتن» را ادعا می کند. اقتصاددانان، تا حدودی بیشتر از سایر دانشگاهیان، متخصصان حرفه ای در نظر گرفته می شوند. به گفته های آنها احترام بیشتری گذاشته می شود، زیرا تصور می شود که آنها حقیقت علمی را در مورد مسائل مهم اقتصادی و چشم اندازهای آینده برای رشد، اشتغال و توسعه بیان می کنند  و همان طور که فوکو مشاهده کرده است (a 1980) ادعای حقیقت ادعایی برای قدرت است.

اقتصاد همچنین منزوی ترین دانش علوم اجتماعی است. نظریه های اقتصادی رشد (و تا حدودی نظریه های توسعه) دارای تاریخچه، سیر مطالعاتی، مبانی فلسفی، انواع عمل و واژگان گاه محرمانه هستند که غالبا اشاره کمی به زمینه های مرتبط دارند یا هیچ اشاره ای ندارند. تخصص و انزوای فکری منجر به یک نظم کاملا رسمی، با قوانین دقیق رفتار آکادمیک و عملی می شود- برای مثال، اشکال بسیار خاصی از بیان با استفاده از مجموعه ای دقیق از اصطلاحات صورت می گیرد.

با این حال، استدلال می کنیم که این دانش کاملا تخصصی بر مبنای فلسفی بسیار ناپایدار استوار است، چیزی که ناشی از واکنش خاص (طبقاتی) به ظهور نظام های مدرن بازار است.