فلسفه سیاسی فون هایک
درباره نویسنده جان گری:
جان گری (John Gray) نویسنده کتاب فلسفه سیاسی فون هایک، با نام کامل جان نیکولاس گری (زادهٔ ۱۷ آوریل ۱۹۴۸) متخصص در فلسفه سیاسی و محقق در زمینه تاریخ نظریههاست. وی استاد مدرسه اقتصاد لندن نیز هست. وی صاحب تألیفات قابل توجهی در این حوزههاست.
جان گری بنیادهای مشترک در اندیشهٔ لیبرال را فرد گرایی، تساوی گرایی (در فرصتها) و جهان گرایی برمیشمارد. ویژگی فرد گرا بودن حاکی از تفوق اخلاقیات بر زندگی نوع بشر است و در تقابل با فشار ناشی از جمع گرایی سوسیالیستها پا به عرصهٔ وجود گذاشت. ویژگی تساوی گرا بودن حاکی از همان فلسفهٔ اخلاقی است که تمام افراد باید از موقعیتهای یکسان برخوردار بوده و به یک میزان –به واسطهٔ انسان بودن- ارزشمند تلقی شوند؛ و ویژگی جهان گرا بودن تأکید میکند که تمام انواع بشر علیرغم تفاوتهای فرهنگی و منطقهای با یک دیگر برابرند. از نظر او دموکراسی و بازار آزاد به جای شریک بودن رقیب هم هستند. او معتقد است مالکیت خصوصی مظهر آزادی فردی در ابتداییترین شکل آن است.
درباره کتاب فلسفه سیاسی فون هایک:
کسانی معتقدند که اگرچه جایگاه کنونی فریدریش آگوست فون هایک در اندیشۀ اقتصادی قرن بیستم بیچون و چراست، به فلسفۀ عمومی او هنوز باید بیش از اینها توجه شود. بهواقع برخلاف نظر عموم، آثار هایک نظامی از اندیشهها را به وجود میآورند که همانند نظام اندیشههای جان استورات میل و کارل مارکس بلندپروازانه است؛ بهطوری که در سراسر جهان او را بهعنوان چهرهٔ شاخص نئولیبرابیسم، بازار آزاد و مخالف دخالت دولت در اقتصاد میشناسند.
بهعبارتی، کار فون هایک در اقتصاد سیاسی منجر به شکلگیری یک الگوی توانمند در انتخاب فردی بهجای تصمیمگیری دولتی شد و نتیجهٔ این آزادی در انتخاب، از نظر او منافع اقتصادی (بهرهوری بیشتر) و منافع غیر اقتصادی (آزادی بیشتر) بود. او همچنین یک فیلسوف سیاسی بود که میکوشید جامعۀ پیرامونش را تحلیل کند. هرچند که با بدبینی تمام معتقد بود که یافتن نقطهای که بتوان از آن نظری جامع در مورد جامعه بهصورت یک کل بهدست آورد و بر حسب آن زندگی اجتماعی را فهمید و احتمالاً طرحی نو درافکند، محال است.
هایک یکی از نظریهپردازان اجتماعی قرن بیستم است که احتمالاً بیش از هر نظریهپرداز دیگری حقانیت خود را در نتیجهٔ وقایعی که رخ داد، محرز و مسلم دید، دستکم در اعتقاد اصلی و محوریاش. او همچنین بیش از هر فیلسوف سیاسی دیگری شخصاً نفوذ و تأثیر سیاسی بیشتری داشت ــ مارگارت تاچر از آرای او متأثر بود و سپس نیز سیاستمداران پرشماری آرا و عقاید او را پی گرفتند. با این وصف، با فیلسوفی سیاسی مواجهایم که آرای او بیش از عمدهٔ فیلسوفان سیاسی معاصر بر زندگی و زمانهٔ ما اثر گذاشته است. نقد و واکاوی آرای او به همین دلیل ضروری به نظر میرسد.
جان گری نویسندۀ کتاب فلسفۀ سیاسی فون هایک کوشیده تا اندیشۀ او را با رجوع به تحولات تاریخی عصر جدید ارزیابی کند و آنچه را خود پیشتر با قوت از آن دفاع کرده بود به نقد بکشد.
قسمتی از کتاب فلسفه سیاسی فون هایک:
حتی اگر بتوان این ایراد را با هر ترفندی رفع و دفع کرد، و برای نیازها و شایستگیها تعیّن و توافقپذیریِ بیشتری قائل شد، باز نقد ویرانگری بر توزیع براساس چنین معیارهایی وارد است، و آن نقد این است که چنین توزیعی همخوانی میان پاداش و خدمات ارائهشده را که یگانه ضامنِ کارآیی اقتصادی است از میان میبرد. هرچه باشد، پزشکی نالایق ممکن است محتاجتر و شایستهتر از پزشکی لایق باشد، اما ما باز فکر میکنیم که مزد و پاداش هریک را باید متناسب با ارزش خدماتی که به بیمارانشان ارائه میدهند معیّن کرد و پرداخت. اصل پاداش دادن به افراد برحسب ارزش خدماتی که به دیگران ارائه میدهند، در صورتی که ورود به هر شغلی آزاد باشد، آشکارا نشان میدهد که یگانه اصل عدالت که باید در مورد توزیع در جامعهای آزاد جاری شود اصل عدالت مبادلهای است.
کوشش برای تحمیل کردن سلسلهمراتبی از اهداف و مقاصد است، نوعی رتبهبندی ارزشها و قواعد داوری که ناظر به وزن و قدر نیازها و شایستگیهای رقیبی است که در مورد آن هیچ اجماعی در جامعه وجود ندارد و دلیلی هم ندارد که فرض کنیم اصلا چنین اجماعی میتواند به دست آید. بنابراین، چون این مفاهیم توزیعی با طرحها و الگوهایی که افراد درافکندهاند تداخل مییابند، هایک بدرستی میگوید که اندیشههای مدرنِ عدالت اجتماعی تهدیدی برای نظم آزاد هستند و میخواهند این نظم را به نظمی توتالیتری دگرگون کنند.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.