فاطمیان

فاطمیان (طلوع یک امپراتوری اسلامی)

هر اندازه سفرهای سریع، ارتباطات آنی، و معاملات فوری فاصله‌های زمانی را کوتاه‌تر می‌کنند، گذشته تاریخی دورتر می‌نماید: به جهانی دیگر می‌ماند که به سرعت از ما فاصله می‌گیرد. هرچند ممکن است بیندیشیم که بیش از پیش از فرهنگ‌های دیگر آگاهی و اطلاع داریم، آن درک واقعی که به ما این اجازه را بدهد، ضمن حرمت نهادن به تفاوت‌های یکدیگر، از طریق مشترکات‌مان با هم ارتباط برقرار کنیم همیشه به آسانی به دست نمی‌آید. حتی با افزایش گریزناپذیر برداشت‌های نادرست نیز هرگز نباید فرصت آموختن از همسایگان و از گذشته جمعی خودمان را از دست داد.
عصری را تصور کنید که، از یک سو، چشم اندازهای سیاسی متاثر از بینش‌های جهان شهری و اندیشه‌های کوته نظرانه مدام دستخوش نوسان و تغییرات ناگهانی هستند و از سویی، پیشرفت انسان کیفیت بهتری از زندگی را به ارمغان می‌آورد، اما جهان همچنان در معرض تهدیدهایی چون بیماری، فقر، تغییرات آب و هوایی، خشونت و تعدی قرار دارد، آنچه ابتدا به ذهن تداعی می‌شود عصر و زمانه خودمان است. همین حکم برای قرن چهارم هجری نیز مصداق دارد که موضوع این کتاب زیرمجموعه ای از رخدادهای آن است. کل عرصه جهانی در سده‌های آستانه هزاره دوم میلادی (قرن چهارم هجری) شاهد پویایی چشم‌گیری بود. همزمان با افول تمدن بزرگ مایا در آمریکای مرکزی و دودمان تانگ در چین، وایکینگ‌ها در شمال غرب اروپا اوج می‌گرفتند و امپراتوری بیزانس نیز موج دوم گسترش خود را آغاز می‌کرد. تمدن اسلامی رو به شکوفایی بود و همزمان سه نظام خلافت بر سرزمین‌های آن فرمان می‌راند.
فاطمیان از همین جهان پویای قرن چهارم هجری برآمدند و، به عنوان یک خاندان شیعی اسماعیلی، مدت دو و نیم سده (۲۹۷ ق./۹۰۹ م. تا ۵۶۷ ق./۱۱۷۱م.) بر جمعیتی کثیر و متنوع به لحاظ دینی و قومی فرمان راندند.