ساسانیان و اعراب

ساسانیان و اعراب

کتاب حاضر در اصل بخشی از نتایج به دست آمده از پژوهش نویسنده این کتاب، در دوره دکتری خود در رشته تاریخ ایران باستان با موضوع روابط دیپلماتیک دولت ساسانی با دولت‌های همسایه خود است.
موضوع کتاب پیش رو بررسی کشاکش‌های دیپلماتیک دولت‌های ساسانی و بیزانس در شبه جزیره عربستان طی سده ششم میلادی است. رقابت دیپلماتیک میان این دو قدرت بزرگ جهان اواخر عهد باستان در پاره‌ای از منابع کهن مکتوب و کتیبه‌ای بازتاب یافته اما تاکنون آن گونه که باید، مورد توجه قرار نگرفته است. در این پژوهش سعی شده تا از تمام منابع کهنی که برای موضوع مورد بحث حائز مرجعیت هستند، استفاده شود. از جمله این منابع می‌توان به منابع عربی – اسلامی، منابع سریانی، منابع فارسی میانه، منابع یونانی و همچنین کتیبه‌های یافت شده از شبه جزیره عربستان اشاره نمود. در کتاب حاضر از یک متن کمتر شناخته شده سریانی، موسوم به نامه شمعون بيت آرشامی درباره شهیدان نجران، استفاده شده است. متن سریانی این نامه که در میانه سده ششم میلادی توسط شمعون، سقف مسیحیان میافیزیت قلمرو دولت ساسانی، در خصوص کشتار مسیحیان شهر نجران به دست نیروهای حمیری نگاشته شده، حاوی سرنخ‌هایی از چگونگی اهمیت روابط دیپلماتیک رومیان و ساسانیان در سده ششم میلادی در قبال شبه جزیره عربستان است.
اشارات موجود در این متن در تکمیل با داده‌های به دست آمده از سایر منابع کهن، اساس این پژوهش را تشکیل می‌دهد. هدف اصلی این کتاب نشان دادن اهمیت نقش دیپلماسی در دولت ساسانی و بیزانس طی سده ششم میلادی در شکل‌دهی به اوضاع سیاسی و دینی شبه جزیره عربستان و همچنین تأثیر این رقابت دیپلماتیک در سرنوشت تاریخی عربستان طی قرن هفتم میلادی و بر آمدن اسلام است. از آنجایی که چنین موضوعی تاکنون دست مایه پژوهش‌های بسیار زیادی به زبان فارسی بوده است، در این کتاب به شکلی عامدانه سعی بر آن بوده تا از تکرار مکررات پرهیز و از دریچه‌ای دیگر به این موضوع نگریسته شود.