جامعهنگاری عهد قاجار
درباره نویسنده پریسا کدیور:
پریسا کدیور نویسنده کتاب جامعهنگاری عهد قاجار، متولد سال 1363، مدرس دانشگاه شهید باهنر کرمان می‌باشد. پریسا کدیور که پیش از این کتاب «پرده‌نشینان عصر ناصری» را تالبف کرده بود حالا در تازه‌ترین کتابش سراغ مردم عصر قاجار رفته است.
درباره کتاب جامعهنگاری عهد قاجار:
کتاب «جامعهنگاری عهد قاجار» با گذر از تقسیم‌بندی‌های کلاسیک تاریخ‌نگاری و با اتخاذ روشی جدید در تاریخ‌نویسی اجتماعی، ضمن پرداختن به حوزه‌های مورد پژوهش در عرصه‌های عمومی زیست مردم، با نگاهی جزئی‌نگر به توصیف آداب و رسوم و زندگی در عهد قاجار می‌پردازد. نویسنده در مقدمه کتاب در شرح می‌نویسد: ««این کتاب با نگاهی بین‌رشته‌ای که مبتنی بر تاریخی‌سازی علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی و اقتصادی است، نوع جدیدی از روش‌شناسی مطالعات تاریخی را اتخاذ کرده که تلفیقی نوآورانه از تجربه‌های تاریخ‌نویسی مردم است.
اگرچه این شیوه از نگارش تاریخ خط سیر فراخی را طی می‌کند، با نگاهی جزئی‌نگرانه زندگی روزانه، مناسبات خانوادگی، کسب‌وکار و تفریح و سرگرمی، فرهنگ و اندیشه ایرانیان عهد قاجار را بررسی می‌کند. از این منظر پرداختن به جزئیات آداب و رسوم روزمره، مانند آداب مهمانی و معاشرت، غذا خوردن، ازدواج، سفر و امثالهم نه‌تنها به‌عنوان قطعاتی از پازل زندگی فردی و جمعی در آن دوره حائز اهمیت است، بلکه شرح کیفیت و چگونگی زندگی مردم عادی زوایای پنهان بستر فرهنگی و اجتماعی آن دوره را روشن می‌کند و می‌تواند به درک دقیق‌تر و وسیع‌تری از سیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره قاجار بینجامد. این نوع تاریخ‌نگاری حتی به ما کمک می‌کند که نگاه جامع‌تری به کامیابی‌ها و ناکامی‌های نخبگان فکری و رجال سیاسی در اصلاح جامعه قاجار داشته باشیم.»
عناوین کتاب شامل سرفصل‌هایی چون «نظام طبقاتی در دوره قاجار»، «ساختار اقتصادی دوره قاجار»، «ساختار شهری در دوره قاجار»، «خلق و خوی ایرانیان در دوره قاجار»، «اعیاد و آیین‌های ملی و مذهبی در دوره قاجار»، «پوشش و آرایش مردم در دوره قاجار و آداب و رسوم» و «روزمرگی‌های مردم عهد قاجار» است.
کدیور در این اثر به سفرنامه‌های سیاحان خارجی توجه ویژه‌ای داشته و از جمله با مراجعه به نگاه لیدی شل و گوبینو به مردم ایران آورده است: «لیدی شیل مردم ایران را مردمان زنده‌دل، فهمیده، و خوش مصاحبت معرفی می‌کند و برایش بسیار جالب است که در صحبت‌های خود از لطیفه‌های مختلف، شعر، ادبیات و تاریخ مثال می‌آورند. گوبینو نیز علاقه‌مندی ایرانیان به تاریخشان را چنین با تحسین وصف می‌کند:« در ایران با هرکسی و از هر طبقه برخورد نمایید مشاهده می‌کنید که تاریخ کشور خود را می‌داند… ایرانی ذاتا و فطرتا اطلاع از حوادث تاریخی را دوست می‌دارد…»
جامعهنگاری عهد قاجار بر آن است که چشم‌انداز جدیدی پیش روی علاقه‌مندان تاریخ اجتماعی ایران بگشاید و شاید هم آغاز مسیری تازه در روایتگری تاریخ مردم این سرزمین باشد، تاریخ‌نگاری داستان گشوده‌ای است که پایان ندارد. پرداختن به جزئیات آداب و رسوم روزمره مانند آداب مهمانی و معاشرت، غذا خوردن، ازدواج، سفر و امثالهم نه تنها به عنوان قطعاتی از پازل زندگی فردی و جمعی در آن دوره اهمیت پیدا می‌کند بلکه شرح کیفیت و چگونگی زندگی مردم عادی، زوایای پنهان بستر فرهنگی و اجتماعی آن دوره را روشن می‌کند و می‌تواند به درک دقیق‌تر و وسیع‌تری از سیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره قاجار بیانجامد.
این کتاب می‌کوشد مردم را از حاشیه به متن تاریخ‌نگاری بیاورد و با گذر از تقسیم‌بندی‌های کلاسیک تاریخ‌نگاری و با اتخاذ روش جدید در تاریخ‌نویسی اجتماعی ضمن پرداختن به حوزه‌های مورد پژوهش در عرصه‌های عمومی زیست مردم با نگاهی جزئی‌نگر به توصیف آداب و رسوم و زندگی در عهد قاجار می‌پردازند. روایت زندگی روزمره، مناسبات خانوادگی، کسب و کار و فرهنگ و اندیشه مردم عادی نه تنها زوایای پنهان بستر فرهنگی و اجتماعی آن دوره را روشن می‌کند، بلکه می‌تواند به درک دقیق‌تر و وسیع‌تر سیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره قاجار یاری رساند.
قسمتی از کتاب جامعهنگاری عهد قاجار:
در جریان تجددخواهی و تحول گرایی اواخر دورۀ قاجار، گروهی کوچک که درصدد مطالبه گری حقوق زنان برآمده بودند روبنده را مانعی بر سر راه رشد و ترقی زنان و ایفای نقش اجتماعی آنان عنوان کردند و خواستار برداشتن حجاب صورت زنان شدند. این مطالبه پشتیبانی برخی از زنان اعیان و اشراف نواندیش را نیز به همراه داشت.
تاج السطنه، دختر آموزش دیده و تجددخواه ناصرالدین شاه، در یادداشت های خود آورده: «یک نفر مزدور ایرانی روزی دو قران مزد می‌گیرد. مادرش، خواهرش، خواهرزاده‌اش، عیالش و دخترش را باید خرج بدهد. دو قران را که ما پنج قست بکنیم، نفری هفت شاهی در بیست و چهار ساعت می‌شود. با این هفت شاهی، یک نفر انسان چه قسم هم بپوشد، هم بنوشد، هم اندوخته کند؟
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.