اردوگاه عذاب

اردوگاه عذاب

«هرتا مولر» به خاطر نگارش کتاب «اردوگاه عذاب» موفق شده در سال ۲۰۰۹ جایزه‌ی Franz-Werfel-Menschenrechtspreis، در سال ۲۰۱۱ جایزه‌ی Mikael Agricola -palkinto و در سال ۲۰۱۳ جایزه‌ی Oxford-Weidenfeld Translation Prize را از آن خود کند. یکی از دلایلی که در دهه‌ی گذشته باعث شهرت مولر شد، به تصویرکشیدن تاثیر خشونت، ظلم و وحشت در آثارش بود. داستان‌های او بیانگر خصوصیات سرکوب‌کننده‌ی رژیم کمونیست رومانی‌اند که خود با آن ها روبه‌رو بوده. اکثر داستان‌هایش از زاویه دید اقلیت آلمانی در رومانی بیان می‌شوند وکلیه‌ی آثارش درونمایه‌ای از ظلم و تبعید دارند.
کتاب داستان پسری هفده ساله به نام لئو را روایت می‌کند. یک آلمانی‌الاصل که همراه خانواده‌اش در رومانی سال ۱۹۴۵، تحت سلطه‌ی شوروی به سر می‌برد. او روزها به پارک یا استخر و سونا می‌رود و با مردهای بزرگ‌تر از خودش قرار عاشقانه می‌گذارد ولی خیلی زود، ارتش شوروی تمام جوان‌های آلمانی را به اردوگاه کار اجباری فرامی‌خواند. آن‌ها همگی سوار قطاری می‌شوند و به اردوگاهی می‌روند که در خاک روسیه واقع شده است. در اردوگاه، وضعیت دردناکی حکم‌فرما است و افراد مجبورند به شکل‌های مختلف کارگری کنند، اما غذایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد بسیار ناچیز است و همین امر باعث می‌شود نگاهشان به زندگی و رفتارشان به کلی تغییر کند. لئو شخصیت اصلیِ داستان از این وضعیت تحت عنوان فرشته‌ی گرسنگی یاد می‌کند. موجود هراس‌انگیزی که در ذهن و جان تک‌تک آدم‌های اردوگاه زندگی می‌کند. مجبورشان می‌کند بی‌رحم باشند و دزدی کنند یا کارهایی خارج از خواسته‌ی خودشان انجام بدهند و به عبارتی آن‌ها را شکنجه می‌کند. «اردوگاه عذاب» به طور کلی حالت مجموعه‌ای از گزین‌گویه‌هایی را دارد که هر کدام یک روایت کوتاه را بیان می‌کنند یا به موشکافی موضوعی می‌پردازند یا خاطره‌ای از زندگی گذشته را به تصویر می‌کشند. نویسنده از سیمانی می‌گوید که کم و بسیار ارزشمند است و اگر کسی کیسه‌ی آن را بریزد مجازات می‌شود. از زن‌های اردوگاه می‌گوید که انگشت‌های پای یکی از آن‌ها در همان روزها نخست قطع می‌شود. از کفش‌های چوبی اردوگاه و درخت‌کاری در مناطق اطراف آن‌جا می‌گوید. از گدایی در دهکده‌ای نزدیک اردوگاه می‌گوید. یک بار در همین جریان گدایی به پیرزنی برمی‌خورد که او را به خانه‌ی خودش دعوت می‌کند و می‌گوید که لئو شبیه پسر خودش است و یک تکه پارچه‌ی سفید به عنوان هدیه به او می‌دهد که لئو تا زمان بازگشت آن را نگه می‌دارد. «اردوگاه عذاب» اثر تکان‌دهنده‌ای‌ست. زبان زیبا و توصیفات دلنشینش به مرور مخاطب را در جهان خودش غرق می‌کند، به گونه‌ای که جهان‌بینی‌اش بعد از خواندنِ کتاب دچار تغییر می‌شود. فضای هراس‌انگیز کتاب نیز از ویژگی‌های برجسته‌ی این اثر درخشان است. چرا که مخاطب را به شدت درگیر خودش می‌کند و حتی کسانی که کتاب را دوست نداشته باشند، به این مسئله اعتراف خواهند کرد که کتاب لحظاتی شگفت‌انگیز و به یاد ماندنی دارد.