میراث مکتوب شیعه در پنج قرن نخست
درباره کتاب میراث مکتوب شیعه در پنج قرن نخست:
حدیث بعد از قرآن، مهمترین نقش و جایگاه را در حوزههای مختلف دین اسلام اعم از عقاید، احکام و اخلاق دارد. از این رو، مسلمانان همواره در نقل، حفظ، ثبت و ضبط حدیث کوشیدهاند.
شیعیان که هرگز به منع حکومتی نقل و کتابت حدیث در دوره پس از رحلت پیامبر و وقعی ننهادند. به رغم محدودیت ها و خطرهای فراوانی که پیوسته با آن روبه رو بودند. در حفظ این میراث گرانقدر هم به شکل شفاهی و هم به شکل مکتوب همت گماردند. شکل گیری دفاتر حدیثی از سماع شفاهی محدثان. تصنیف کتابها از دفاتر حدیثی و سرانجام تأليف جوامع روایی. نشانگر روند تحول این آثار مکتوب در طی سالیان دراز و گویای تلاشهای مستمر محدثان است.
آنچه که ما را با این تلاشها و تحولات در طول اعصار مختلف آشنا میکند. کتابهای فارس است که نام هزاران کتابی را در خود جای داده است. که طی قرون متمادی در شرایط زمانی و مکانی متفاوت و با انگیزهها و اهداف گوناگون در حوزههای مختلف علوم از تفسیر و فقه گرفته تا کلام، تاریخ و سایر حوزه ها به رشته تحریر درآمدهاند. و به عبارت دیگر فهارس نشانگر تاریخ اندیشه در علوم مختلفاند. که از رهگذر آنها میتوان با شکل گیری و تحول اندیشهها در حوزههای مختلف آشنا شاد.
قسمتی از کتاب میراث مکتوب شیعه در پنج قرن نخست:
تفسیر موجود از علی بن ابراهیم با مقدمهای در باب انواع آیات قرآن مانند محکم و متشابه، عام و خاص و غیره آغاز میشود. البته عدهای این مقدمه را از على بن ابراهیم ندانسته و آن را برگرفته از رساله منسوب به نعمانی و یا سید مرتضی میدانند. همچنین احتمال بودن این رساله از آثار حسن بن علی بن أبي حمزه از دیگر نظرات داده شده درباره این رساله است. ساختار اصلی این تفسیر از سه بخش تشکیل شده.
بخش اعظم آن روایاتی است که علی بن ابراهيم عمدتا از پدرش (ابراهیم بن هاشم) نقل کرده است. بخش دوم از آیه ۴۹ سوره آل عمران به بعد، روایات ابوالجارود از امام باقر است. به جز چهار روایت با سند متصل، سایر روایات ابوالجارود بدون سند است. و تنها به ذکر «في رواية أبي الجارود عن أبی جعفر» اکتفا شده است. قسمت سوم، شامل روایات مدون از مشایخ حدیث است. مانند روایاتی که از احمد بن ادریس، جعفر بن احمد، محمد بن همام و غیره نقل شده و در سراسر تفسیر پراکنده است.
تفسیر علی بن ابراهیم با چنین ساختاری، محققان و عالمان را در دوره معاصر با این تردید مواجه ساخته است. که آیا تفسیر موجود از علی بن ابراهیم، همان تفسیری است که برای او در کتب رجال ذکر شده؟ یا نه. همچنین شبهه فوق به همراه سند ذکر شده در ابتدای تفسیر، سبب شکل گیری ابهام دومی برای محققان گشته. و آن اینکه اگر این تفسیر به این شکل همان تفسیر اصلی علی بن ابراهیم است پس عبارت «حدثنی ابوالفضل العباس بن محمد بن قاسم» که قبل از نام علی بن ابراهیم آمده به چه معناست. و اگر این تفسیر، تماما برای علی بن ابراهیم نباشد پس مؤلف تفسیر چه کسی است؟ پاسخ به این ابهامات محققان را در رابطه با این تفسیر به چند دسته تقسیم کرده است…
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.