خاکستر هستی

خاکستر هستی

درباره نویسنده محمدجعفر محجوب:
محمدجعفر محجوب در سال ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. تحصیلات دبستانی و دبیرستانی خود را در تهران انجام داد. پس از پایان تحصیلات دبیرستانی در سال ۱۳۲۳ به‌عنوان تندنویس در مجلس شورای ملی استخدام شد. همزمان با کار در مجلس شورای ملی در رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و سه سال بعد تحصیلات خود را به پایان رساند. اما روح ادب‌دوستش وی را به سمت و سوی ادبیات فارسی کشاند و در سال ۱۳۳۳ لیسانس ادبیات خود را در این رشته گرفت. از سه سال بعد تا سال ۱۳۵۹ عضو انجمن ایرانی فلسفه و علوم انسانی وابسته به یونسکو بود.
محجوب در سال ۱۳۴۲ موفق به دریافت درجهٔ دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد. عنوان رسالهٔ دکترای او «سبک خراسانی در شعر فارسی» بود. از سال ۱۳۳۶ و پس از آن سمت‌های مدرس، دانشیار و استاد زبان و ادب فارسی را در دانشگاه تربیت معلم و دانشگاه تهران به عهده داشت. در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ به عنوان استاد میهمان در دانشگاه آکسفورد انگلستان و در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ در دانشگاه استراسبورگ در فرانسه به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخت. از سال ۱۳۵۳ مدتی رایزن فرهنگی ایران در پاکستان بود.
او مدت ۲۳ سال عضو انجمن ایرانی فلسفه و علوم انسانی (وابسته به یونسکو) بود. از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹ مدتی سرپرستی فرهنگستان زبان و فرهنگستان ادب و هنر ایران را به عهده گرفت. از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ بار دیگر به تدریس در دانشگاه استراسبورگ پرداخت. از سال ۱۳۷۰ تا هنگام مرگ، به سال ۱۳۷۴، در دانشگاه برکلی در کالیفرنیا، ادبیات فارسی تدریس می‌کرد. از مجموعه درس های دکتر محجوب که در سال ۱۳۶۷ به بعد ضبط شده است، شرح و تفسیر برخی از غزلیات حافظ ، شرحی درباره مثنوی مولانا،نظامی گنجه‌ای،شاهنامه فردوسی و باب دوم سعدی را از سوی انتشارات ماهور در قالب لوح فشرده به بازار عرضه شد.
محجوب نوشتن در مطبوعات را از سال ۱۳۲۷ آغاز کرد و با نشریاتی چون سخن، یغما، راهنمای کتاب و هنر و مردم همکاری داشت. در این نشریه‌ها مقاله‌های گوناگونی از او در زمینهٔ ادب پارسی، فرهنگ عامه و پژوهش در داستان‌های ایرانی انتشار یافت. محجوب در دهه ۱۳۳۰ به‌خاطر اوضاع خطرناک سیاسی برای روشن‌فکران، بسیاری مقالات و ترجمه‌هایش را با نام مستعار «م. صبحدم» بیرون می‌داد. معروف‌ترین اثر او با نام مستعار «م. صبحدم» ترجمه کتاب «پاشنه آهنین» اثر جک لندن است که جنبش‌های چپی فراوانی را در جهان به وجود آورد.
دکتر محمدجعفر محجوب در روز جمعه ۲۷ بهمن ۱۳۷۴ در سن ۷۱ سالگی در لس آنجلس، کالیفرنیا درگذشت.

درباره کتاب خاکستر هستی:
بزرگ علوی: تصمیم گرفته بودم که دیگر چیزی ننویسم تا دوستان زنده و هوشیار به من نخندند و دشمنان پس از مرگم دشنامم ندهند. اما درباره محجوب نتوانستم سکوت کنم، مدیون محبت‌های شما هستم که باید ادای دین کنم.
در چنته دانش او به مراتب بیش از آنچه تا آن زمان نوشته و انتشار داده بود وجود داشت.

در این کتاب مطالبی به منظور آشنا شدن نسل جوان با ادب کلاسیک ایران در زمینه (( نظم )) ، (( نثر )) و (( تاریخ و فرهنگ )) گرد آمده است .در (( خاکستر هستی )) شادروان دکتر (( محمدجعفر محجوب )) درآخرین گفت و گوی خود از زندگی ادبی و سیاسی خویش سخن می گوید .این کتاب با پاره ای از آثار بزرگان ایران زمین و مقدمه ای از (( بزرگ علوی )) مزین شده است .فهرست مطالب کتاب بدین قرار است : (( عطار و منطق الطیر)) ، (( داستان گنبد سیاه )) ، (( سلامان و ابسال )) ، (( سیاست نامه))، (( پوریای ولی )) ، (( مشروطیت و شعر وادب پارسی )) و چند موضوع دیگر .

قسمتی از کتاب خاکستر هستی:
سخن از مولانا جلال الدین است. این مرد، مردی غیر از تمام گویندگان زبان فارسی است. کتابش، آثارش، شعرش و زندگیش با همه شاعران دیگر اختلاف دارد. غرضم عظمت فوق‌العاده او نیست. در عرصه پهناور شعر فارسی، چند کاخ بلندپایه دیگر به دست معمارانی چابک اندیشه و قوی دست پی افکنده شده است که هریک در جای خود، و در زمینه‌ای جز آنچه مولانا جلال الدین در پیش گرفته توانایی برابری و همسری با دریای عمیق و ناپیدا کرانه شعر وی را دارند. مقصودم جزئیات زندگی و آثار اوست.
لسان الغیب، خواجه شیراز، حافظ بزرگ تقریبا یکصد و بیست سال پس از مولانا جلال الدین چشم از جهان فرو پوشیده و بنابراین بیش از یک قرن از جلال الدين به دوران ما نزدیک‌تر است. با این حال هیچ نکته قطعی و یقینی، جز آنچه در دیوان خیال بافی‌های عجیب و غریب و گاه خنده‌آور، و گوشه‌های تاریک فراوان است. فردوسی همین طور، حتی نام درست فردوسی (یعنی اسمی را که پدر و مادر بر او نهاده‌اند) نمی‌دانیم (ابوالقاسم کنیه اوست نه نامش) نظامی را به درستی نمی‌دانیم که از گنجه بوده است یا از ده موسوم به (تا) در تفرش در ناحیه قهستان قم. لقب سعدی را به اختلاف، مصلح الدین و مشرف الدین نوشته‌اند. تاریخ وفات او در دو دسته مرجع معتبر به تفاوت ۹۹۱ و ۱۹۶ یاد شده است…