جامعه باستان

جامعه باستان

لوئیس هنری مورگان (زاده ۲۱ نوامبر ۱۸۱۸ – درگذشته ۱۷ دسامبر ۱۸۸۱) مردم‌شناس و باستان‌جامعه‌شناس آمریکایی بود. مورگان که به عنوان یکی از بنیانگذران رویکرد تطوری شناخته می‌شود، مطالعات خود را بر سرخپوستان بومی محل زندگی اش از دههٔ ۱۸۴۰ آغاز کرد. او به ثبت رساندن سنت‌های بومی ایروکویی‌ها را در شرایطی که نفوذ و سلطهٔ استعمارگران اروپایی در حال از بین بردن فرهنگ‌های بومی بود، وظیفهٔ مسلم خود می‌دانست؛ بنابراین به شکل جدی وارد عمل شد و با مطالعات گسترده به شکل تماس مستقیم و زندگی در میان این قوم مطالعاتش را تکمیل نمود. در این مدت، ایروکویی‌ها او را به عضویت یکی از کلان ۶های خود درآورده و به او لقب Tayadaowukuh دادند؛ به معنی کسی که فاصله‌ها را از میان برمی‌دارد، یا کسی که پل می‌سازد (پلی میان بومی‌ها و سفیدپوستان). او به کمک دوست خود Ely S. Parker از قبیله سنکا (Seneca) مطالعاتش بر فرهنگ ایروکوی را کامل کرد و گزارشات خود را از کلیهٔ مشاهداتش در نخستین اثر خود (The League of the Ho-de-no-sau-nee or Iroquois) به ثبت رساند. این اثر جزو نخستین نمونه‌های اتنوگرافی محسوب می‌شود.

قدمت دیرین نوع بشر بر روی زمین، به گونه‌ای جامع بازشناخته شده است. شگفتا که شواهد این دیرینگی در همین سی سال گذشته کشف شده و نسل کنونی باید نخستین نسلی باشد که به شناسایی چنین واقعیت مهمی فراخوانده شده است. اکنون می‌دانیم که نوع بشر در دوره یخبندان در اروپا وجود داشته و حتی می‌توانیم دورۂ آغاز این نوع را که به احتمال زیاد به دوره پیش از عصر زمین شناسی راجع است، ردیابی کنیم. نوع بشر توانسته است در میان نژادهای حیوانی متعددی که با او همزمان بودند، زنده بماند و فرایند تحول را در شاخه‌های گوناگون خانواده بشری پشت سر گذارد؛ فرایندی که چه از نظر دوره‌هایش و چه از نظر پیشرفتی که داشته، بسیار چشمگیر است. از آن جا که مدت زمان احتمالی دوران زندگی بشر به دوره‌های زمین شناسی بستگی دارد، اندازه محدودی از زمان را نمی‌توان به آن نسبت داد. تخمین یکصد یا دویست هزار سال فاصله زمانی از زمان ناپدید شدن یخبندان‌ها در نیمکره شمالی تا زمان کنونی، برآورد چندان بعیدی نیست. در مورد هر تخمینی از فاصله زمانی این دوره که زمان واقعی آن هنوز ناشناخته مانده است، جای هر گونه شک و تردید است، اما در این هیچ تردیدی نیست که وجود نوع بشر، پیشینه‌ای بس دور و پیمایش ناپذیر دارد که در یک دیرینگی گسترده و ژرف گم می‌شود. این آگاهی، نظریه‌هایی را که در باره روابط وحشی‌ها با بربرها و بربرها با انسان‌های متمدن رواج داشته‌اند، از اساس دگرگون می‌کند.