بنیادهای اومانیسم رنسانس

اومانیسم در لغت به معنای دلبستگی به مسائل مربوط به نوع انسان است اما ما قصد نداریم آن را ترجمه کنیم زیرا تمام کتاب درباره این مفهوم صحبت می‌کند و معنایش در آخر برای خواننده روشن خواهد شد.

رنسانس در لغت به معنای تجدید حیات یا احیای مجدد یا نوزایش یا بازگشت است ولی با R بزرگ دوره‌ای تاریخی (حدوداً 1400 الی 1600 میلادی) اروپا است. بنابراین اومانیسم رنسانس در ظاهر به جنبشی در اروپا که در احیای مجدد فرهنگ و ادب قدیم پیش‌قدم شده است اشاره می‌کند.

اما در این کتاب که عنوان کامل اش بنیادهای قرون وسطایی اومانیسم رنسانس است اولمان قصد دارد نشان دهد که این جنبش ریشه در قرون دوازدهم و سیزدهم دارد و نخست با احیای مجدد انسان طبیعی (رنسانس اومانیست) به شکل جنبش سیاسی شهروندی ظهور کرده و به‌تدریج در رنسانس ثانوی شکل فرهنگی به خود گرفته است.

او می گوید که این رنسانس اومانیست را بدون بررسی زمینه کلیساشناسی آن نمی‌توان شناخت. توضیح آنکه در الهیات مسیحی کلیساشناسی جزء الهیات اصولی و به معنای مطالعه کلیسا، آغازگاه مسیحیت، رابطه‌‏اش با مسیح، نقش کلیسا در رستگاری ابدی، مقررات‏اش، تقدیرش و رهبری‏اش است. اما اولمان آن را به معنای کنش، زندگی و استدلال برحسب تظاهرات عینی مسیحیت می‏‌گیرد که می‌‏تواند به معنای عام الهیات یعنی شناخت خداوند و هم‏چنین مذهب و دستگاه باورها نیز باشد.

اولمان توضیح می‌دهد که در مسیحیت اعتقاد دارند که انسان پس از ارتکاب گناه از بهشت رانده و به زمین هبوط کرده است. در این طبیعت زمینی او «گناهکار» و موجودی حیوانی است که به اصلاح نیاز دارد. این دگرگونی با ظهور مسیح آغاز می‌شود.

او برای توضیح آن از مناسک غسل تعمید استفاده می‌کند. و می­گوید آن موجود حیوانی اصلاح نشده در این غسل داده می‌شود. و بدین ترتیب تولدی تازه می‌یابد. و اصلاح می شود. تا قبل از آن انسان تولدی جسمانی یا طبیعی داشته است. ولی پس از غسل تعمید گناهانش بخشیده و تولدی روحانی می‌یابد. و بدین ترتیب عضوی از جماعت واحد کلیسای خداوند می‌شود. این مهم به خصوص دردوره سلطنت شارلمانی که به رنسانس کارولنژین معروف است، اتفاق می افتد.

از قرن یازدهم به بعد در فرآیندی که در کتاب به تفصیل به آن پرداخته می‌شود. در یک تصادف تاریخی موسوم به «جدال انتصاب» انسان طبیعی رفته با آب تعمید دوباره باز می‌گردد. و سوار بر سرنوشت خود موجب جنبش اومانیست می‌شود.