تاثیرات شگفت‌انگیز و جادویی حل پازل برای کودکان
تاثیرات شگفت‌انگیز و جادویی حل پازل برای کودکان
وقتی برای اولین بار درمورد پازل، پازل بازی یا درست کردن پازل تحقیق کردم، باورم نمی‌شد بازی که به نظر خیلی ساده و معمولی میاد و ما خیلی تحویلش نمی‌گرفتیم این همه فواید و مزایای زیادی داشته باشه. اسم بازی جادویی یا شگفت‌انگیز واقعا برازنده پازل هست. تاثیر فوق‌العاده پازل بر روی مغز و دیگر اعضای بدن به حدی جالب و جذاب است که تصمیم گرفتیم به طور کامل به آنها بپردازیم و با شرح و به تفسیر براتون معرفی کنیم.
جهت مشاهده و خرید پازل‌های کامک اینجا کلیک کنید
فعالیت همزمان دونیمکره مغز
با درست کردن پازل هر دو نیمکره مغز مجبور به فعالیت همزمان می‌شوند، دو نیمکره مغز عملکردهای مختلف را کنترل می‌کنند. سمت چپ مغز به تفکر تحلیلی و منطقی می‌پردازد و سمت راست مربوط به خلاقیت است. هنگام درست کردن پازل‌ها مغز انسان همزمان هم به جزء می‌اندیشد هم به کل. یعنی هم نیاز به منطق هست و هم به خلاقیت. چون باید بتواند کلیات را تصور کند تا بتواند بخشی از آن را پیدا کند. بنابراین در ساخت پازل همزمان به استفاده از هر دو نیمکرده ی مغز نیاز است. این امر به خصوص درکودکان باعث تقویت ریاضیات و حل مسایل کاربردی می‌شود. تلفیق این مهارت‌های خلاقانه و استدلالی در کنار یکدیگر یکی از مهمترین فواید بازی کردن با پازل هاست.
تقویت حافظه
حل پازل باعث تقویت ارتباط بیشتر بین سلول‌های مغزی می‌شود. در واقع ارتباط و اتصال بین اجزای مغز را گسترش و تقویت می‌کند. پازل‌ها، زمینه ایجاد افکار جدید، نوآورانه و خلاقانه را در مغز با سرعت بالا فراهم می‌کنند. تفکر مداوم به هنگام حل پازل موجب می‌شود سلول‌های جدیدی در مغز شما ایجاد شود. بنابراین حل پازل راهی عالی برای بهبود حافظه کوتاه مدت است.
هنگامی که اشکال و اندازه‌های قطعات پازل را به خاطر می‌آوریم و جای صحیح آنها را در ذهن تجسم می‌کنیم از حافظه‌ی کوتاه مدت خود استفاده می‌کنیم. استفاده‌ی مداوم از حافظه‌ی کوتاه مدت و تمرین در تقویت آن، سایر بخش‌های حافظه به ویژه حافظه‌ی بلند مدت و بصری را تقویت می‌کند و برای رشد ذهنی کودکان که در حال توسعه‌ی سلول های عصبی هستند بسیار مفیدند. پازل‌ها در سنین بالا به دلیل فعال نگه داشتن پیوندهای عصبی یکی از بهترین ابزارها برای پیشگیری از آلزایمر هستند.
ترشح دوپامین
پازل‌ها در ترشح دوپامین بسیار موثر هستند. احساس رضایت و موفقیت بعد از به پایان رساندن چیدن پازل یا پیدا کردن جواب یک معما یا پیروزی در یک بازی فکری باعث ترشح هورمون دوپامین در مغز می‌شود. در طول مراحل مختلف درست کردن پازل، کودک با موفقیت‌های کوچک و بزرگ در زمینه حل مسائل روبه‌رو می‌شود و این موفقیت‌ها باعث ترشح دوپامین می‌شوند، این هورمون یکی از پیام رسان‌های عصبی است که در ایجاد حس و حال روحی خوب و مثبت موثر است و باعث ایجاد حس سرخوشی و افزایش اعتماد به نفس در انسان می‌گردد.
افزایش دقت و تمرکز و کاهش استرس
در کودکان از طریق بازی‌هایی که نیاز به توجه و دقت دارند می‌توان سطح تمرکز را افزایش داد و اما این امر در بزرگسالان تنها با کنترل استرس و پیشگیری از مداخله‌ی افکار حاشیه‌ای صورت می‌گیرد. هنگامی که ما روی درست کردن پازل متمرکز شده‌ایم ذهن ما فقط به یک کار مشغول است و این مغز را تشویق می‌کند تا به حالت مراقبه برود. این امر منجر به ذهنیت بهتر، کسب مهارت تمرکز و مقابله با استرس می‌شود. یکی از مهمترین فواید پازل‌ها هم در کودکان و هم در بزرگسالان ایجاد موقعیتی مناسب برای کاهش استرس و حواس پرتی و به همان نسبت افزایش دقت و تمرکز در پیگیری یک موضوع است.
پرورش توانایی حل مسئله، خلاقیت و نوآوری
با توجه به این موضوع که توانایی حل مسئله آموختنی است نه ذاتی همچنین توانایی حل مسئله و تفکر انتقادی تقریباً در هر موقعیت زندگی مفید است. درست کردن پازل به کودک کمک می‌کند به راه و روش‌های جدید فکر کند و به دنبال راه حل بگردد. حتی ایده‌هایی که برای تکمیل پازل مفید واقع نمی‌شوند، به کودک نوعی تفکر خارج از چارچوب را خواهند آموخت تا راه‌های خلاقانه‌ای کشف کند. برای درست کردن پازل، کودک انواع فرضیه‌ها را به عنوان راه حل به ذهن می‌آورد و آنها را آزمایش می‌کند تا راه چاره اصلی را بیابد. از طریق آزمایش این فرضیه‌ها ذهن کودک برای حل مسائل منطقی و ریاضی آماده خواهد شد و در بزرگسالی این منطق را در حل مسائل شخصی، خانوادگی و اجتماعی نیز به کار خواهد گرفت.
پرورش تخیل
اکثر تصاویر پازلی داستانی و خیال انگیز هستند و از این رو کودکان با حل پازل مرحله به مرحله با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کرده و با داستان‌گویی آشنا می‌شوند و قدرت تخیل در آنها پرورش می‌یابد.
تقویت توانایی تصویرسازی ذهنی
کودکانی که پازل درست می‌کنند از توانایی تصویرسازی ذهنی بیشتری برخوردارند. تحقیقات نشان داده که کودکان یا بزرگسالانی که پازل حل می‌کنند از هوش تصویری بالاتری برخوردارند و پازل چیدن عملکرد ذهنی را نیز تقویت می‌کند. فرایند دیدن یک تصویر کلی و سپس تقسیم آن به قسمت‌های بسیار ریز و کاوش، یافتن و چیدن قطعات برای رسیدن از جزء به کل یکی از تاثیرات حل کردن پازل است.
ادراک بصری
تلاش کودک برای مطابقت اشکال، رنگ‌ها و طرح‌های پازل، در واقع تمرین‌هایی است که به قسمت لوب پس سری می‌دهد تا حل کند. وقتی در صدد پیدا کردن قطعه مناسب پازل از بین قطعات دیگر هستید در واقع در حال تقویت توانایی اسکن بصری خود هستید که در حقیقت برای تقویت استدلال فضایی هم مفید است.
آموزش مهارت‌های شناختی
پازل‌ها در طیف بسیار گسترده‌ای از مضامین و طرح‌های مختلف طراحی می‌شوند. این مضامین مانند حروف الفبا، میوه‌ها، وسایل نقلیه، حیوانات، رنگ‌ها، شکل‌های هندسی و … همه از مفاهیمی هستند که کودکان با چیدن پازل می‌توانند آنها را بیاموزند. مهارت‌های شناختی کودکان با حل کردن پازل‌های موضوعی افزایش می‌یابد و درک آن مفهوم عمیق‌تر صورت می‌پذیرد.
هماهنگی و توسعه مهارت‌های بدنی
چیدن قطعات پازل باعث ایجاد هماهنگی عملکرد چشم و دست می‌شود و مهارت‌های حرکتی و چابکی را در افراد جوان و پیر تقویت کرده و بهبود می‌بخشد. درست کردن پازل همزمان به دیدن، استدلال، انتخاب و جایگذاری احتیاج دارد و اینها باعث هماهنگی بیشتر عصب و عضله می‌شوند و در دراز مدت تفاوت منحصر به فردی در شخص نسبت به همسالانش ایجاد می‌کنند. در هنگام بازی با پازل لازم است که بازیکنان قطعاتی را انتخاب کنند، آنها را بردارند، جابه‌جا کنند، خراب کنند و از نو بسازند. تمام این فعالیت‌ها در کودکان باعث پرورش مهارت دست که یکی از مهارت‌های پایه است می‌شود و ماهیچه‌های دست کودک را تقویت می‌کند. در بزرگسالان به ویژه کهنسالان نیز این فعالیت‌ها هم راستا با تقویت حواس و به کارگیری مهارت‌های ذهنیست و مجموعا باعث پویایی بیشتر ذهنی و جسمی می‌شود.
بالا بردن ضریب هوشی
هرچه مغز فعال‌تر باشد، سالم‌تر می‌ماند. همچنین قدرت و توانایی بیشتری پیدا می‌کند. این امر برای اکثر ارگان‌های بدن ثابت است. همانگونه که عضلات بدن انسان نیازمند به ورزش است تا سالم بمانند و طول عمر بیشتری داشته باشند مغز انسان هم به فعالیت بیشتر نیاز دارد تا هم سالم بماند و هم توانایی بیشتری داشته باشد.
درست کردن پازل، یکی از بهترین گزینه‌هایی است که موجب فعالیت مغز در هر سنی به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی می‌شود. طبق تحقیقات انجام گرفته مداومت در انجام این کار موجب افزایش ضریب هوشی نیز می شود. طبق آخرین مطالعه ای که در دانشگاه میشیگان انجام گرفت محققان به این نتیجه رسیدند که حداقل ۲۵ دقیقه حل پازل در روز می تواند ضریب هوشی شما را ۴ درصد افزایش دهد.
تقویت اعتماد به نفس
عباراتی مانند “تمومش کردم”، “موفق شدم” و “بیا و ببین” که کودک پس از به اتمام رساندن پازل با خوشحالی فریاد می‌زند، نشاندهنده احساس خوشایند آنها پس از تکمیل پازل است که باعث افزایش عزت نفس در کودکان می‌شود. کامل کردن یک پازل جذاب و رنگارنگ به کودک این احساس را می‌دهد که می‌تواند یک کار را با موفقیت به اتمام برساند و نتیجه‌ی کارش یک تصویر زیبا و لذت‌بخش باشد.
باری دسته جمعی و تکی
خانواده‌هایی که با یکدیگر پازل بازی می‌کنند، اوقات بسیار شادی را کنار هم سپری می‌کنند. آنها به وسیله این بازی ارتباط عاطفی بیشتری با یکدیگر برقرار می‌کنند و حین بازی با هم صحبت کنند. پازل همچنین یک سرگرمی خوب برای کسانی است که دوست دارند تنهایی با خودشان خلوت کنند. تازه زمانی که شما بازی را تمام می‌کنید می‌توانید آن را به دوستان‌تان بدهید تا آنها هم بتوانند بازی کنند و این تجربه را به‌دست آورند. حتی می‌توانید حاصل دسترنح‌تان را قاب بگیرید و به دیوار بزنید.
مهارت‌های اجتماعی
پازل بهترین ابزار برای یاد دادن مهارت‌های اجتماعی به کودکان است. با استفاده از این سرگرمی جذاب می‌توان مهارت کار گروهی را به کودکان یاد داد. وقتی کودکان در کنار هم یک پازل را حل می‌کنند، نه تنها با یکدیگر در مورد اینکه کدام قطعه را کجا قرار دهند صحبت می‌کنند، بلکه آنها با هم چگونه تعامل داشتن را می‌آموزند و یاد می‌گیرند با حمایت یکدیگر می‌توانند به موفقیت که همان حل پازل است، دست یابند.
اینها فواید اصلی پازل هستند که تاثیر زیادی بر روی شکل‌گیری انسانی بهتر و کامل‌تر دارند. همچنین از دیگر فواید پازل درست کردن می‌توان از موارد ذیل نام برد: افزایش قدرت تشخیص شکل، اندازه و رنگ، تقویت هوش فضایی، هندسی و تجسمی، افزایش دقت بینایی و حس لامسه، یادگیری مفهوم سطح، حجم و ارتفاع، افزایش ذوق هنری کودک، افزایش صبر و تحمل در کودک، افزایش دامنه لغات و پرورش قوه تکلم در کودک، کمک به یادگیری بهتر خواندن و نوشتن، افزایش و تحریک حس کنجکاوی کودک.
حرف آخر
همونطور که دیدین واقعا غافلگیر کننده هست؛ شاید جان اسپیلزبری که مخترع پازل هست و برای اولین بار پازل و درست کرد فکر نمی‌کرد که با اختراع پازل باعث به وجود آمدن و پیشرفت این همه مهارت در کودکان و بزرگسالان بشه، ولی این نکته هم خیلی مهم هست که خرید و استفاده پازل باید متناسب با سن کودکان و افراد باشه و با خرید و اجبار کودکان به درست کردن پازل‌های دشوار و بالاتر از سنشون و یا تصاویر ناآشنا و غیر جذاب، اون‌هارو از این بازی فوق‌العاده مفید و تاثیرگذار دور و زده نکنیم.
پازل را می‌توان نمونه‌ای از زندگی انسان دانست که متشکل از قطعات کوچکیست که باید با دقت و توجه در کنار هم قرار گیرند و تصویر واحدی بسازند. زندگی نیز پر از چالش‌هایی‌ست که در طول حیات با آنها مواجه می‌شویم و اگر بتوان با هوشمندی از پس این چالش‌ها برآمد و نتایج شگفت‌انگیز آنها را در کنار هم قرار داد بی‌شک موفقیت‌های بزرگی حاصل می‌شود.